«Η Κυριακή της Απόκρεω» είναι η τελευταία μέρα που μπορούμε να φάμε κόκκινο κρέας. Η εβδομάδα μεταξύ της «Κυριακής της Απόκρεω» και της «Κυριακής της Τυρινής» είναι οι μέρες που τρώμε ψάρι, τυρί, γάλα και αυγά. Ακόμη και κάποια παραδοσιακά σατυρικά τραγούδια μεταφέρουν το θέμα του αποχαιρετισμού του τυριού (Τύρος) και του καλωσορίσματος του κρεμμυδιού και του πράσου. Όλα αυτά, φυσικά, σε αναφορά µε την επερχόμενη νηστεία, όπου τα «ταπεινά» λαχανικά θα γίνουν το κύριο πιάτο.
Στην κεντρική Πελοπόννησο, στην περιοχή της Αρκαδίας, υπάρχει η παράδοση να τρώγεται το «τυροζούμι», ένα υδαρές βραστό µε άγρια χόρτα σερβιρισμένο µε κομμάτια μυζήθρας. Αυτό σερβίρεται ως πρώτο πιάτο και όλοι όσοι κάθονται στο τραπέζι το τρώνε, αφού πρώτα σηκώσουν το τραπέζι µε τα χέρια τρεις φορές. Μετά απ’ αυτό, το κυρίως πιάτο είναι μακαρόνια πασπαλισμένα µε πολύ τυρί. Κατά την διάρκεια του απογεύματος, τα ανύπαντρα νεαρά άτομα θα «κλέψουν» ένα κομμάτι μακαρόνι και θα το βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους. Έτσι αυτήν τη νύχτα θα δουν στο όνειρο τους ποιον θα παντρευτούν.
Οι κοινότητες των Βλάχων των ορεινών περιοχών της κεντρικής Ελλάδας φτιάχνουν παραδοσιακές «γαλατόπιτες», τυρόπιτες ή πίτες µε τραχανά, όλα φυσικά φτιαγμένα µε σπιτικό φύλλο. Στο νησί της Καρπάθου κατά την παράδοση όλοι καλούνται στο σπίτι του δημάρχου, όπου υπάρχει ένας μεγάλος μπουφές µε ψάρι και γαλακτοκομικά προϊόντα. Ειδικά γλυκά φτιαγμένα µε μυζήθρα σερβίρονται επίσης, καθώς και πουτίγκα ρυζιού και ένα ειδικό ποτό που ονομάζεται «σιτάκα» καρυκευμένο µε βούτυρο και μέλι.
Μια ενδιαφέρουσα παράδοση µας έρχεται από τα νησιά της Μήλου και της Κέας, όπου τα υπολείμματα του φαγητού από την γιορτή της Τυροφάγου μένουν στο τραπέζι μέχρι το επόμενο πρωί, για την περίπτωση που «το φάντασμα του σπιτιού» πεινάσει την νύχτα.
Ένα άλλο έθιμο της Τυροφάγου που αξίζει να αναφερθεί, είναι να τελειώνει το δείπνο µε αυγά. Τα αυγά μπορεί να είναι βρασμένα ή ψημένα στο τζάκι. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, τα µέλη της οικογένειας βάζουν τα αυγά τους κοντά στην θράκα του τζακιού για να ψηθούν και περιμένουν να δουν ποιανού το αυγό θα «ιδρώσει» πρώτο. Αυτό είναι ένα σημάδι ότι αυτός ή αυτή θα έχουν µια καλή χρονιά. Αλλά ο συμβολισμός πίσω απ’ αυτήν την παράδοση είναι, ότι ο κάτοχος του αυγού «σφραγίζει» το στόμα του µε ένα αυγό όπως θα το ανοίξει µε ένα αυγό το Πάσχα. Συνδέεται δηλαδή με το έθιμο του τσουγκρίσματος των κόκκινων βαμμένων αυγών, μετά τη λειτουργία της Ανάστασης, όπου επαναλαμβάνεται η φράση «Χριστός Ανέστη» μέχρι όλων τα αυγά να σπάσουν. Το αυγό µετά καταναλώνεται και συνήθως είναι το πρώτο πράγμα που τρώμε μετά τα μεσάνυχτα της Πασχαλινής λειτουργίας.
Υπάρχει και ένα άλλο παλιό έθιμο στην Ήπειρο που ονομάζεται «χάψα» ή «χάσκα». Το ίδιο έθιμο απαντάται και στην Καστοριά με την ονομασία «χάσκαρις». Σύμφωνα με το έθιμο ένα βρασμένο αυγό δένεται στο άκρο μιας «κλωστής» και περνάει γρήγορα από στόμα σε στόμα. Το άτομο που καταφέρνει να το πιάσει είναι ο νικητής.
Στις βλαχόφωνες κοινωνίες της Ηπείρου το έθιμο παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Αφού καθαριστεί το αυγό, δένεται με νήμα στην κορυφή ενός ξύλου – συνήθως ρόκας – και αφού βουτηχτεί σε γιαούρτι προσφέρεται με παλινδρομικές κινήσεις προς το στόμα του ατόμου που προσπαθεί να το πιάσει, χωρίς να έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τα χέρια του.
Η Καθαρά Δευτέρα έχει τα δικά της έθιμα. Οι Έλληνες συνήθως τρώνε συγκεκριμένα είδη θαλασσινών (χταπόδι, καλαμάρια, γαρίδες και μύδια), µια ποικιλία τουρσί λαχανικών (ειδικά μικρές πράσινες πιπεριές, καρότα και κουνουπίδι), ελιές και ορεκτικά φτιαγμένα για τη μοναδική λαγάνα. Τα ορεκτικά είναι νηστίσιμα, όπως ταραμοσαλάτα (φτιαγμένη από αυγά ψαριού).
Με τα έθιμα αυτά της Καθαρής Δευτέρας οι απόκριες τελειώνουν και αρχίζει η Σαρακοστή. Όμως μην ξεχνάτε! Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει µα λούσετε το κεφάλι σας την εβδομάδα μεταξύ της «Κυριακής της Απόκρεω» και της «Κυριακής της Τυρινής»! Και τούτο γιατί αυτή είναι η εβδομάδα του τυριού και σύμφωνα με τη δοξασία, τα μαλλιά σας θα γίνουν άσπρα… σαν το τυρί!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου