Γιατί μία ώρα έχει 60 λεπτά και μία ημέρα 24 ώρες

Χάρη σε αρχαίους πολιτισμούς αντιλαμβανόμαστε σήμερα το χρόνο

Το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο σύστημα αρίθμησης στον κόσμο σήμερα είναι το δεκαδικό (με βάση το 10). Το σύστημα αυτό κατά πάσα πιθανότητα προήλθε από το γεγονός ότι ήταν πιο εύκολο στους ανθρώπους να μετράνε μέχρι το δέκα, χρησιμοποιώντας τα δάχτυλά τους.

Οι πρώτοι πολιτισμοί που «χώρισαν» την ημέρα σε μικρότερα κομμάτια, ωστόσο, χρησιμοποιούσαν διαφορετικά αριθμητικά συστήματα, είτε με βάση το 12 είτε με τη βάση το 60.

Χάρη σε αποδεικτικά στοιχεία που ανακάλυψαν οι επιστήμονες γνωρίζουμε σήμερα ότι οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ηλιακά ρολόγια. Πολλοί ιστορικοί «πιστώνουν» στους Αιγύπτιους ότι ήταν ο πρώτος πολιτισμός που «χώρισε» την ημέρα σε μικρότερα μέρη.

Τα πρώτα ηλιακά ρολόγια ήταν απλοί πάσσαλοι που τοποθετούνταν στο έδαφος και υποδήλωναν την ώρα χάρη στο μήκος και την κατεύθυνση της σκιάς.

Μέχρι το 1500 π.Χ. οι Αιγύπτιοι είχαν αναπτύξει ένα ακόμη πιο εξελιγμένο ηλιακό ρολόι. Μια ράβδος σε σχήμα Τ τοποθετούνταν στο έδαφος και χάρη σε κάποιες ρυθμίσεις διαιρούσε το χρονικό διάστημα από την ανατολή έως τη δύση του Ηλίου σε 12 μέρη.

Αυτός ο διαχωρισμός αντικατόπτριζε τη χρήση του δωδεκαδικού αριθμητικού συστήματος από τους Αιγύπτιους - η σημασία του αριθμού 12 έγκειται στο γεγονός ότι ισοδυναμεί με τον αριθμό των σεληνιακών κύκλων μέσα σε ένα χρόνο ή με τον αριθμό των αρθρώσεων σε κάθε χέρι (τρεις σε κάθε ένα από τα τέσσερα δάχτυλα, χωρίς να υπολογίζεται ο αντίχειρας), καθιστώντας δυνατό το μέτρημα μέχρι το 12 με τον αντίχειρα.

Η επόμενη γενιά ηλιακών ρολογιών, γράφει ο Michael A. Lombardi από το Scientific American στο salon.com, αποτέλεσε πιθανότατα τον «πρόγονο» αυτού που αποκαλούμε σήμερα «ώρα».

Παρότι οι ώρες μέσα σε μια δεδομένη ημέρα ήταν περίπου ίσες, η χρονική διάρκειά τους μεταβαλλόταν κατά τη διάρκεια του έτους, με τις καλοκαιρινές ώρες να είναι πιο μεγάλες από τις χειμερινές.

Χωρίς την ύπαρξη τεχνητού φωτός οι άνθρωποι εκείνης της περιόδου θεωρούσαν το φως της ημέρας και εκείνο της νύχτας ως δύο «αντίπαλα στρατόπεδα», αντί για δύο τμήματα της ίδιας ημέρας.

Χωρίς τη βοήθεια των ηλιακών ακτινών, το να διαχωρίσουν τα «σκοτεινά διαλείμματα» από τη δύση του Ηλίου μέχρι την ανατολή ήταν αρκετά περίπλοκη υπόθεση, συγκριτικά με το «μοίρασμα» των περιόδων ηλιοφάνειας.

Την εποχή που πρωτοχρησιμοποιήθηκαν τα ηλιακά ρολόγια, ωστόσο, οι Αιγύπτιοι αστρονόμοι παρατήρησαν επίσης πρώτοι ένα σύστημα 36 άστρων που χώριζαν τον κύκλο των ουρανών σε ίσα μέρη.

Η διάρκεια της νύχτας μπορούσε να προσδιοριστεί από την εμφάνιση 18 αστεριών από αυτά, τρία από τα οποία συνδέθηκαν με κάθε μία από τις δύο περιόδους λυκόφωτος, όταν ήταν δύσκολο να δουν τα υπόλοιπα αστέρια.
Η περίοδος του απόλυτου σκοταδιού σηματοδοτούνταν από τα υπόλοιπα 12 αστέρια, που και πάλι διαιρούσαν τη νύχτα σε 12 τμήματα (ακόμη μία αναφορά στο δωδεκαδικό σύστημα).

Κατά την περίοδο του Νέου Βασιλείου (1550 – 1070 π.Χ.) αυτό το σύστημα μέτρησης απλοποιήθηκε και εγκαθιδρύθηκε η χρήση ενός συστήματος 24 άστρων, 12 από τα οποία σηματοδοτούσαν τη διάρκεια της νύχτας.
Η κλεψύδρα, ή το ρολόι νερού χρησιμοποιήθηκαν επίσης για να καταγράφουν το χρόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας, και ήταν ίσως οι πιο ακριβείς μηχανισμοί μέτρησης του χρόνου στον αρχαίο κόσμο.

Το ρολόι - ένα τμήμα του οποίου βρέθηκε στο Ναό του Άμμωνα στο Karnak και χρονολογείται πίσω στο 1400 π.Χ. - ήταν ένα δοχείο με κεκλιμένες εσωτερικές επιφάνειες, που καθιστούσαν δυνατή τη μείωση της πίεσης του νερού, χαραγμένο με κλίμακες που διαιρούσαν τη νύχτα σε 12 μέρη κατά τη διάρκεια διαφόρων μηνών.

Όταν χωρίστηκε σε 12 μέρη τόσο η διάρκεια της ημέρας, όσο και της νύχτας, προέκυψε η «ιδέα» της 24ωρης ημέρας. Βέβαια, η έννοια των ωρών σταθερής χρονικής διάρκειας, δεν προέκυψε μέχρι την ελληνιστική περίοδο, όταν οι Έλληνες αστρονόμοι άρχισαν να χρησιμοποιούν ένα τέτοιο σύστημα για τους θεωρητικούς υπολογισμούς τους.

Ο Ίππαρχος ο Ρόδιος (147 -127 π.Χ.) πρότεινε το διαχωρισμό της ημέρας σε 24 ισονύκτιες ώρες, με βάση τις 12 ώρες της ημέρας και τις 12 ώρες της νύχτας που παρατηρήθηκαν κατά τις ημέρες ισημερίας.

Ο λαός ωστόσο συνέχισε να χρησιμοποιεί εποχιακά διαφορετικές ώρες για πολλούς αιώνες, ενώ οι ώρες σταθερού μήκους άρχισαν να γίνονται συνήθεια μετά την εμφάνιση των μηχανικών ρολογιών στην Ευρώπη του 14^ου αιώνα.
Ο Ίππαρχος και άλλοι Έλληνες αστρονόμοι χρησιμοποίησαν αστρονομικές τεχνικές που είχαν προηγουμένως αναπτύξει οι Βαβυλώνιοι, στην περιοχή της Μεσοποταμίας.

Οι Βαβυλώνιοι έκαναν τους αστρονομικούς υπολογισμούς τους με βάση το 60, ένα σύστημα που «κληρονόμησαν» από τους Σουμέριους, οι οποίοι το είχαν αναπτύξει περίπου γύρω στο 2000 π.Χ.

Παρότι δεν είναι γνωστό γιατί επιλέχθηκε το 60, είναι ιδιαίτερα βολικό για την έκφραση κλασμάτων, καθώς ο αριθμός 60 είναι ο μικρότερος αριθμός διαιρετός από τους έξι πρώτους αριθμούς, όπως επίσης από το 10, το 12, το 15, το 20 και το 30.

Παρότι δε χρησιμοποιείται πια για γενικούς υπολογισμούς, το σύστημα με βάση το 60 χρησιμοποιείται ακόμη για τη μέτρηση γωνιών, γεωγραφικών συντεταγμένων και για τη μέτρηση του χρόνου.

Για την ακρίβεια, τόσο η κυκλική πρόσοψη των ρολογιών, όσο και η σφαίρα του πλανήτη οφείλουν τις διαιρέσεις τους σε ένα αριθμητικό σύστημα ηλικίας 4.000 ετών από την εποχή των Βαβυλωνίων.

Ο Έλληνας αστρονόμος Ερατοσθένης, ο οποίος έζησε περίπου στο 276 - 194 π.Χ., χρησιμοποίησε ένα αριθμητικό σύστημα με βάση το 60 για να χωρίσει έναν κύκλο σε 60 ίσα τμήματα, προκειμένου να διαμορφώσει ένα πρώιμο γεωγραφικό σύστημα γεωγραφικού πλάτους, με τις οριζόντιες γραμμές που «διέτρεχαν» γνωστά μέρη της Γης εκείνη την εποχή.

Έναν αιώνα μετά ο Ίππαρχος ομαλοποίησε τις γραμμές γεωγραφικού πλάτους, κάνοντάς τις παράλληλες και σύμφωνα με τη γεωμετρία της Γης. Επινόησε ακόμη ένα σύστημα γραμμών μήκους που περιλάμβανε 360 μοίρες και που «έτρεχαν» από το βόρειο στο νότιο πόλο.

Στην πραγματεία του («Αλμαγέστη» περίπου στο 150 μ.Χ.) ο Κλαύδιος Πτολεμαίος εξηγεί και προχωρά ακόμη παραπέρα το έργο του Ίππαρχου, υποδιαιρώντας κάθε μία από τις 360 μοίρες γεωγραφικού πλάτους και μήκους σε μικρότερα κομμάτια.

Κάθε μοίρα χωρίστηκε σε 60 τμήματα, κάθε ένα από τα οποία υποδιαιρέθηκε σε 60 ακόμη μικρότερα.

Η πρώτη κατηγορία, ή αλλιώς «πρώτο λεπτό» (partes minutae primae), έγινε γνωστή ως το «λεπτό». Η δεύτερη κατάτμηση, ή αλλιώς «δεύτερο λεπτό) (partes minutae secundae), έγινε γνωστή ως «δευτερόλεπτο».

Τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα, ωστόσο, δεν χρησιμοποιήθηκαν για τη διάρκεια του χρόνου κατά τη διάρκειας της ημέρας παρά μόνο αρκετούς αιώνες μετά την Αλμαγέστη.

Τα ρολόγια της εποχής χώριζαν την ώρα σε μισά, σε τρίτα, τέταρτα, μερικές φορές μέχρι και σε 12 μέρη, αλλά ποτέ σε 60.

Η ώρα δεν είχε συνδεθεί με τη χρονική διάρκεια των 60 λεπτών.

Δεν ήταν πρακτικό για το γενικό πληθυσμό μέχρι την εμφάνιση των πρώτων μηχανικών ρολογιών, που εμφάνιζαν τα λεπτά, προς το τέλος του 16^ου αιώνα.

Ακόμη και σήμερα, πολλά ρολόγια (τοίχου ή χειρός) δείχνουν μόνο τα λεπτά και όχι τα δευτερόλεπτα.

Χάρη στους αρχαίους πολιτισμούς που προσδιόρισαν και διατήρησαν τις υποδιαιρέσεις του χρόνου, οι σύγχρονες κοινωνίες αντιλαμβάνονται την ημέρα ως χρονικής διάρκειας 24 ωρών, ότι μια ώρα αποτελείται από 60 λεπτά και πως ένα λεπτό είναι ίσο με 60 δευτερόλεπτα.

Πηγή: Newsbeast.gr

Ο τρόπος να ζεις

Μια φορά, ένας μαθητής ρώτησε τον δάσκαλό του:

«Πώς γίνεται κάποιο άνθρωποι που στη ζωή τους είναι τόσο καλοί να έχουν διαρκώς δύσκολα προβλήματα, ιδιαίτερα περίπλοκα, να επιλύσουν, ενώ άλλοι άνθρωποι που δεν είναι τόσο καλοί περνούν ξέγνοιαστα τη ζωή τους, αν και κάποιες φορές αρκεί η παραμικρή δυσκολία για να πνιγούν σε μια κουταλιά νερό;»

Έτσι, ο δάσκαλος τον κοίταξε χαμογελαστά και του είπε μια ιστορία...

«Κάποτε υπήρχε ένας άνθρωπος ο οποίος ήταν ένα πολύ φωτεινό πνεύμα και καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του συμπεριφερόταν στους γύρω του με πολύ αγάπη. Όταν πέθανε λοιπόν όλος ο κόσμος έλεγε ότι αυτός ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να πάει κάπου αλλού εκτός απ’ τον Παράδεισο. Ο ίδιος όμως δεν νοιαζόταν ιδιαίτερα για το πού θα πάει, αλλά επειδή όλοι έλεγαν ότι θα πήγαινε στον Παράδεισο, κατευθύνθηκε προς τα εκεί.

Εκείνη την εποχή όμως, έκαναν στον Παράδεισο μια μεγάλη ανακαίνιση, οπότε τα πράγματα δεν λειτουργούσαν σωστά. Ένα από αυτά που δεν λειτουργούσε σωστά ήταν και η υποδοχή. Η κοπέλα λοιπόν που είχε μείνει στην υποδοχή τα είχε χαμένα, και έτσι έριξε μια βιαστική ματιά στις αιτήσεις και για κάποιον λόγο δεν βρήκε το όνομα του ανθρώπου αυτού. Γι’ αυτόν το λόγο τον προέτρεψε να κατευθυνθεί προς την Κόλαση.

Και στην Κόλαση, ξέρετε πώς είναι. Δεν έχει είσοδο, δεν έχει υποδοχή όποιος θέλει μπαίνει, όποιος θέλει βγαίνει, καμία τάξη με λίγα λόγια.

Ο άνθρωπος λοιπόν μπήκε ήρεμος στην Κόλαση, βρήκε μια γωνιά και κάθισε.

Μερικές μέρες αργότερα, ο διάολος πολύ θυμωμένος, έφτασε στην πύλη του Παραδείσου φωνάζοντας τον Άγιο Πέτρο να βγει έξω και οργισμένος του είπε:

«Πέτρο, είσαι απαράδεκτος. Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα μου έδινες ένα τέτοιο χτύπημα κάτω από τη μέση. Αυτό που κάνεις είναι τρομοκρατία!»

Χωρίς να καταλαβαίνει τον λόγο που ο διάολος είχε θυμώσει τόσο πολύ, ο Άγιος Πέτρος έκπληκτος, τον ρώτησε τι είχε συμβεί.

«Κάνεις ότι δεν ξέρεις; Μου έστειλες αυτόν τον τύπο στην Κόλαση και αυτός έχει δημιουργήσει μεγάλη φασαρία εκεί κάτω, μας έφερε πολλούς μπελάδες. Άκου τι έκανε! Αμέσως μόλις έφτασε κάτω σ’ εμάς, κάθισε σε μια μεριά και άκουγε τα παράπονα των ανθρώπων, τους κοίταζε στα μάτια και έπιανε κουβέντα μαζί τους. Λίγες μέρες έφτασαν για να γίνει η ζημιά. Και τώρα όλοι εκεί κάτω είναι χαμογελαστοί, φιλιούνται και αγκαλιάζονται μεταξύ τους. Η Κόλαση έχει γίνει ανυπόφορη, έχει γίνει σαν Παράδεισος. Γι’ αυτό Πέτρο, κάνε μου την χάρη σε παρακαλώ, πάρε αυτόν τον άνθρωπο από εκεί και κράτησέ τον εδώ!

Όταν ο δάσκαλος τελείωσε τη ιστορία κοίταξε τον μαθητή στα μάτια και του είπε:

«Ζήσε τη ζωή σου έχοντας την καρδιά σου γεμάτη αγάπη, όσα προβλήματα κι αν αντιμετωπίζεις, κι ακόμα και εάν κατά λάθος βρεθείς στην Κόλαση, ο ίδιος ο διάολος θα σε γυρίσει πίσω στον Παράδεισο».

Σαν τη μαμά μου: καμπάνια κατά της ενδοοικογενειακής βίας

Το κορίτσι που θέλει να μοιάσει στη μαμά του αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο ελβετικής καμπάνιας κατά της ενδοοικογενειακής βίας.

Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί «βουβή» νόσο σε πολλές οικογένειες που φαινομενικά δείχνουν υγιείς. Εκατομμύρια γυναίκες ανά τον κόσμο πέφτουν θύματα ξυλοδαρμού από τους συζύγους τους, ενώπιον των παιδιών τους.

Σκοπός της καμπάνιας, λοιπόν, είναι να προβληματίσει τις μαμάδες και να τις κάνει να αναρωτηθούν τι πρότυπο θέλουν να αποτελούν για την κόρη τους που πάντα θέλει να τους μοιάζει.

Στο βίντεο πρωταγωνιστεί η μικρή Lea, η οποία καθώς παίζει, δοκιμάζει τα ρούχα και τα παπούτσια της μαμάς της, προκειμένου να της μοιάσει. Και, δυστυχώς, στο τέλος ανακαλύπτουμε ότι της μοιάζει απόλυτα.

Το βίντεο καταλήγει: «Η ενδοοικογενειακή βία σπάνια έχει ένα μόνο θύμα. Μην την αφήσετε να φτάσει τόσο μακριά».

Πηγή: mama365.gr

Gunner, ένας σκύλος στον πόλεμο

Ο Gunner ήταν ένας αδέσποτος αρσενικός σκύλος ράτσας Kelpie που έγινε ξεχωριστός χάρη στην ικανότητά του να προειδοποιεί με αξιοπιστία και ακρίβεια το προσωπικό της αεροπορίας των Συμμάχων όταν τα γιαπωνέζικα πολεμικά αεροσκάφη πλησίαζαν στο Darwin της Αυστραλίας, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το έξι μηνών μαύρο και λευκό αρσενικό Kelpie βρέθηκε κάτω από μια κατεστραμμένη καλύβα κοντά στην αεροπορική βάση του Darwin, χάρη στο κλαψούρισμά του, εξαιτίας του σπασμένου του μπροστινού ποδιού, στις 19 Φεβρουαρίου του 1942, μετά το πρώτο κύμα των ιαπωνικών επιθέσεων στο Darwin.

Το προσωπικό της Πολεμικής Αεροπορίας τον μετέφερε σε ένα νοσοκομείο εκστρατείας, αλλά ο γιατρός που ήταν μεθυσμένος  επέμενε ότι δεν μπορούσε να βοηθήσει έναν «άνθρωπο» χωρίς να γνωρίζει το όνομά του και τον αριθμό σειράς του. Τότε κάποιος απ’ το προσωπικό της αεροπορίας του απάντησε ότι το όνομά του ήταν «Gunner» και ο αριθμός της σειράς του ήταν «0000». Εκείνη λοιπόν την ημέρα και χάρη στα λόγια του αεροπόρου αυτού ο Gunner εισήλθε στην αεροπορία.

Ο Υποσμηνίας Percy Westcott, ένας από τους δύο αεροπόρους που βρήκαν τον Gunner, ανέλαβε την ευθύνη του. Ο σκύλος είχε ταραχθεί ιδιαίτερα απ’ τη βομβιστική επίθεση, αλλά ήταν μόνο έξι μηνών και έτσι μπόρεσε γρήγορα να το ξεπεράσει. Περίπου μία εβδομάδα μετά, ο Gunner κατέδειξε για πρώτη φορά τις αξιοσημείωτες δεξιότητες του στην ακρόαση. Ενώ οι άνδρες εργάζονταν στο αεροδρόμιο, ο Gunner ξαφνικά έδειξε ταραγμένος και άρχισε να κλαψουρίζει και να πηδά πάνω κάτω. Λίγο αργότερα, ακούστηκε ο ήχος ττων κινητήρων των πολεμικών αεροσκαφών που πλησίαζαν. Μόλις λίγα λεπτά αργότερα ένα κύμα Ιαπώνων επιδρομέων εμφανίστηκε πάνω απ’ τον ουρανό του Darwin και άρχισαν να βομβαρδίζουν την πόλη.

Δύο ημέρες αργότερα, ο Gunner άρχισε ξανά τη γκρίνια και τα άλματα και λίγο αργότερα ακολούθησε μια νέα αεροπορική επίθεση των Ιαπώνων. Το περιστατικό έγινε αντιληπτό απ’ τους αεροπόρους και στους μήνες που ακολούθησαν το επιβεβαίωσαν. Έτσι πολύ πριν ακουστούν οι σειρήνες, ο Gunner ειδοποιούσε με το δικό του τρόπο και όλοι έτρεχαν στα καταφύγια. Η ακοή του Gunner ήταν τόσο οξεία ώστε ήταν σε θέση να προειδοποιήσει το προσωπικό της συμμαχικής αεροπορίας ότι προσεγγίζουν εχθρικά αεροσκάφη ακόμη και είκοσι λεπτά πριν από την άφιξή τους και την εμφάνισή τους στο ραντάρ της πολεμικής αεροπορίας.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Gunner δεν έδειχνε κανενός είδους ενόχληση απ’ το θόρυβο των συμμαχικών αεροσκαφών που προσγειωνόταν ή απογειωνόταν. Η ταραχή του ξεσπούσε μόνο στο άκουσμα των εχθρικών αεροσκαφών, γεγονός που έδειξε στο προσωπικό της αεροπορικής βάσης ότι ήταν σε θέση να διαφοροποιεί τους ήχους των συμμαχικών από τα εχθρικά αεροσκάφη. Ο Gunner ήταν τόσο αξιόπιστος που ανάγκασε το διοικητή της βάσης να δώσει την έγκρισή του στον Percy Westcott να ειδοποιεί με μια φορητή σειρήνα αεροπορικής επιδρομής, κάθε φορά που παρατηρούσε τον Gunner να εμφανίζει παρόμοια σημάδια ανησυχίας. Μάλιστα η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού αδέσποτων σκύλων στη βάση που μέχρι τότε κανείς δεν ενοχλούσε, αλλά και που σαφώς δεν είχαν το χάρισμα του Gunner, οδήγησε τον διοικητή της βάσης να ζητήσει απ’ το προσωπικό της βάσης να τα απομακρύνει από εκεί, εξαιρώντας φυσικά τον Gunner.

Ο Gunner έγινε από τότε πραγματικό μέλος της πολεμικής αεροπορίας. Κοιμόταν κάτω από την κουκέτα του Percy Westcott, έπαιζε με τους άνδρες στα ντους, πήρε μέρος σε ταινία που γυριζόταν στη βάση αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης των αεροπόρων, συνόδευε τους πιλότους κατά τη διάρκεια της πρακτικής τους στην προσγείωση και απογείωση.

Όταν τελικά ο Percy Westcott μετατέθηκε στη Μελβούρνη, ο Gunner έμεινε στο Darwin, και σιτιζόταν από τον κρεοπώλη της RAAF. Δυστυχώς κανείς δεν γνωρίζει την τύχη του Gunner μετά το τέλος του πολέμου.