Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς,μηδέ λεβέντες η Όσσα ραγιάδες έχεις, μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι. Κωστής Παλαμάς
ΩΡΑ...
Σάββατο 31 Μαρτίου 2012
Παρασκευή 30 Μαρτίου 2012
Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012
Παροιμίες (Άντρας)
Αλί στον άντρα τον καλό που πιάσουν δυο σπασμένοι.
Ανήρ στέγης στύλος.
Άντρα, γουρούνι, γάιδαρο και ποιον να πρωτοκλάψω.
Άντρα θέλου, τώρα θέλου, σα δεν έρθει δεν τουν θέλου.
Άντρα θέλω για το βράδυ, κι ας μην έχει ο λύχνος λάδι.
Άντρα θέλω, κι ας είν’ και κούτσουρο.
Άντρα θέλω, τώρα τον θέλω.
Άντρα με μουστάκι και γυναίκα με βυζί μην ορμηνεύεις.
Άντρα μου, βοήθεια μου, και σκέπη και χαρά μου.
Άντρα μου, για να γκαστρωθώ δε μ’ ωφελούν τα ξόρκια.
Άντρα μου, για να γκαστρωθώ δεν με δικάν’ τα βότανα.
Άντρα μου, παιδάκια θέλεις; Άσε με κι εγώ σου κάνω.
Άντρα μου, που δεν έτρωγες απ’ το χωριό.
Άντρα, μου ‘ρθαν οι αξιάδες, φέρ’ τα γένια σου να γνέσω.
Άντρας γέρος, γυναίκες νιές, κάνουν πάντα κακές δουλειές.
Άντρας χωρίς γυναίκα, είναι άλογο χωρίς χαλινάρι.
Άντρας ψηλός σαν άγγελος, κοντός πομπή και γάνα, κοντή γυναίκα πέρδικα, ψηλή καρακαντάνα.
Άντρας, κι ας είναι και κερένιος.
Απ’ τα χτες ως τα σήμερα λείπει ο άντρας μου στο μύλο, για πέστε μου, γειτόνισσες, να παντρευτώ ή να μείνω.
Απ’ τα ψες την ταχινή λείπει ο άντρας μου στα ξύλα, να παντρευτώ, γειτόνισσα, ή ν’ απομείνω χήρα.
Δε θέλω άντρα όμορφο, να κάθεται σιμά μου να συχνομπερμπιρίζεται και να πεινάει η κοιλιά μου.
Δώσε εμένα και στο γιο μου, να κι ο άντρας μου στην πόρτα.
Και η κοσκινού τον άντρα της με τους πραματευτάδες.
Κακή μοίρα έχεις άντρα μου, ούλοι πνιγήκανε κι εσύ γλύτωσες.
Κρένω ‘γω τσαμπουνίζει κι ο άντρας μου.
Λάχανα στη μάνα μου, λάχανα στον άντρα μου, κάλλια ήταν στη μάνα μου.
Μαύρη μοίρα που ‘χεις άντρα, όλοι παν και δε γυρίζουν εσύ πας κι έρχεσαι.
Ντράπου τον ένα, ντράπου τον άλλο, κανένα παιδί με τον άντρα μου.
Ο άντρας δέρνει ή το γαϊδούρι του ή τη γυναίκα του.
Ο άντρας με το σακί κι η γυναίκα με το βελόνι κεφαλιώνει.
Ο άντρας μου βασιλιάς κι εγώ βασίλισσα.
Ο άντρας μου με κάνει χώμα κι άντρας μου με κάνει εικόνα.
Ο άντρας μου να κουβαλεί με το τσουβάλι κι η γυναίκα να τραβάει με το κουτάλι.
Ο μουρλός άντρας κι η πουτάνα γυναίκα δεν γερνάνε ποτέ.
'Οντας να σαραντέψεις, τότες άντρα μη γυρέψεις.
Που θαρρευτεί στον εραστή, χωρίς άντρα απομένει.
Τα πολλά πνίγουν τον άντρα και τα λίγα τη γυναίκα.
Τι κυράτσα ράφτισσα, τι κυράτσα παπαδιά, άντρας σου με το φελόνι, άντρας μου με το βελόνι.
Τι λέω εγώ, τι τσαμπουνάει ο άντρας μου.
Τον άντρα μου θωρούνε κι εμένα τιμούνε.
Τον άντρα σου κεράτωσε και μάγια μην του κάνεις.
Τους άντρες με τα μάγια, τα παιδιά με τα βοτάνια.
Χατίρι τ’ μοιανού, χατίρι τ’ αλλ’νού, κάνα παιδί απ’ τον άντρα μου.
Τετάρτη 28 Μαρτίου 2012
Φιλανθρωπία
Ένα κόκαλο στο σκύλο δεν είναι φιλανθρωπία. Φιλανθρωπία είναι το κόκαλο που μοιράζεσαι με το σκύλο όταν πεινάς όσο κι αυτός.
Τζακ Λόντον
Τρίτη 27 Μαρτίου 2012
To xαλασμένο ρολόι
Έχουμε ένα ρολόι το οποίο όμως είναι χαλασμένο και χάνει 24 λεπτά κάθε ώρα. Το ρυθμίσαμε στις 12:00 το μεσημέρι να δείχνει τη σωστή ώρα και τώρα δείχνει 15:00. Σταμάτησε όμως να λειτουργεί εδώ και μία ώρα. Τι ώρα είναι τώρα;
(Αν δεν καταφέρετε να βρείτε τη λύση δέστε στα σχόλια την απάντηση)
Δευτέρα 26 Μαρτίου 2012
Ο Εβαγκελισμός τις Θεωτόκου
Το παρακάτω κείμενο το έγραψε μαθητής της ΣΤ΄ τάξης από τα Βορίζια του Νομού Ηρακλείου. Η ορθογραφία των λέξεων μην σας παραξενέψει. Είναι αποτυπωμένη ακριβώς όπως στο πρωτότυπο χειρόγραφο κείμενο. Το θέμα της έκθεσης όπως θα διαπιστώσετε είναι:
Θέμα: «Ο Εβαγκελισμός τις Θεωτόκου.»
Ο λουκάς εβαγκελίστικε ότι θα γενιθή ο χριστός. τότε ο θεός πέζη μια τ ανγκέλου κε λέει του.
γλάκα μωρέ στη γη να βρίς το μαριό κε να του ιπής πως θα γενήσι το χριστό. κράθιε του και τούτονε το κρινο. θα δεχτεί πιο εύκολα.
κε ετσά γλακά ο άνγκελος στη γη επίγε κι ίβρικεν το μαριό και ίπε του.
μαρία εσι δε το κατές μα είσαι βαρεμένο γιατι θα γενήσις το χριστό.
κε το μαριό τότε λεει. όφου! όφου! ίντα παθα! Κε ίντα νε τανά απού μου μιλίς. ας ειναι όμως. θα τονε γενήσο το χριστό... ποιος άντρας όμως θα με παντρευτί;
και ίπετζι ο άνγκελος.
μι στενοχοράσε συ μαριό κε επίε ο άγκελος στον Ιωσηφ κε του λεει.
ιωσιφ το μαριό ειναι βαρεμένο απο το θεο κε θα γενήσι το χριστό.
συ ομως θα το παντρευτίς κε δε θα σε νειάζι πράμα.
τότε ο ιωσίφ που δεν επίστεψε λέξι απο τα λόγια του ανγκέλου επαντρεύτικε το μαριό.
κε όντενε γενούσε έδωκε τιν εντολί να σφάξουνε όλα τα μορά του κόσμου
Κυριακή 25 Μαρτίου 2012
Ο Ακάθιστος Ύμνος
Ο Ακάθιστος Ύμνος
Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια,
ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια.
Αναγράφω Σοι η πόλις Σου, Θεοτόκε.
Αλλ’ ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον,
εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον
ίνα κράζω Σοι· Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε.
Σάββατο 24 Μαρτίου 2012
Παρασκευή 23 Μαρτίου 2012
Το γνωρίζετε; (Τσίλι)
Το χρώμα του τσίλι δεν έχει σχέση με το πόσο καυτερό είναι. Το μέγεθός του όμως έχει. Όσο μικρότερο, τόσο πιο καυτερό είναι!
Απολυτίκιο Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
Απολυτίκιο Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον
και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις.
Ο Υιός του Θεού υιός της Παρθένου γίγνεται
και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται.
Διό και ημείς συν αυτώ, τη Θεοτόκω βοήσωμεν:
Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.
και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις.
Ο Υιός του Θεού υιός της Παρθένου γίγνεται
και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται.
Διό και ημείς συν αυτώ, τη Θεοτόκω βοήσωμεν:
Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.
Πέμπτη 22 Μαρτίου 2012
Τα γαϊδούρια
Ένα ζευγάρι ταξιδεύει με το αυτοκίνητό τους και για κάποιο αστείο λόγο ξεσπά μεταξύ τους ένας απίστευτος καυγάς. Ο άντρας, ο οποίος οδηγεί το αυτοκίνητο, βλέπει ξαφνικά μια έξοδο και την ακολουθεί. Σε λίγο σταματάει το αυτοκίνητο και ο καυγάς συνεχίζεται με μεγαλύτερη ένταση πια.
Ξαφνικά δύο γαϊδούρια περνούν λίγο πιο μπροστά απ’ το σταθμευμένο αυτοκίνητο και ο άντρας τα κοιτάζει με περιέργεια. Η γυναίκα του ακολουθεί τη ματιά του άντρα, βλέπει τα γαϊδούρια και στρέφεται χαιρέκακα στο σύζυγο:
«Συγγενείς σου είναι αυτοί;», ρωτάει όλο κακία.
Και ο άντρας της χωρίς να γυρίσει καν να την κοιτάξει, απαντά:
«Ναι. Τα πεθερικά μου!»
Τετάρτη 21 Μαρτίου 2012
Τρίτη 20 Μαρτίου 2012
Στο εργαστήριο της μάνας Φύσης - Αλισίβα ή σταχτόνερο
Η αλισίβα είναι η γνωστή μας στάχτη ή το σταχτόνερο καλύτερα. Το καλύτερο... απορρυπαντικό που επινόησε ποτέ ο άνθρωπος και ένα ισχυρό «όπλο» αντιμετώπισης πολλών προβληματικών καταστάσεων. Ας δούμε μερικές χρήσεις της:
α. Στην καθαριότητα:
Η αλισίβα καθαρίζει, λευκαίνει και απολυμαίνει σε βάθος. Κάνει τα πιάτα και όλα τα αγγεία μας γενικότερα να τρίζουν από καθαριότητα. Μπορεί να καθαρίσει τα πάντα. Ακόμα και τους πιο δύσκολους λεκέδες.
Βράστε την στάχτη με νερό, και τρίψτε με αυτό οτιδήποτε θέλετε να καθαρίσετε. Θα εκπλαγείτε από το αποτέλεσμα. Καθαρίζει ακόμα και τις σκουριές, που έχουν ποτίσει στα μάρμαρα. Απίστευτη καθαριότητα και υγιεινή!
β. Στη μαγειρική - ζαχαροπλαστική:
Τη χρησιμοποιούμε στην παρασκευή μουσταλευριάς, αλλά και στην ζαχαροπλαστική γενικότερα. Η νοστιμότερη και υγιεινότερη μουσταλευριά, εμπεριέχει στην συνταγή ικανή ποσότητα στάχτης. Εκτός από την υπέροχη γεύση και τη βελούδινη υφή που δίνει στα σκευάσματά μας, καθαρίζει και το έντερο από τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Στάχτη επίσης χρησιμοποιούμε στην Παρασκευή ψωμιού.
γ. Στον κήπο:
Ρίξτε την αλισίβα στον κήπο σας. Κάνει το χώμα πιο αφράτο, ταΐζει τα φυτά, και περιορίζει αισθητά την ύπαρξη και αναπαραγωγή όλων των βλαπτικών εντόμων και ζιζανίων. Επίσης με τη χρήση στάχτης δεσμεύεται διοξείδιο του άνθρακα από τους μικροοργανισμούς μέσα στο χώμα, η ανάπτυξη των οποίων ενισχύεται από τη στάχτη, και η γη γίνεται πιο εύφορη.
Διώχνει τις ενοχλητικές μυρμηγκοφωλιές χωρίς να σκοτώνει τα μυρμήγκια. Ρίξτε στην είσοδο της μυρμηγκοφωλιάς που εμφανίστηκε σε λάθος σημείο, μερικές χούφτες στάχτη. Τα μυρμήγκια δεν μπορούν, ούτε να την περάσουν, ούτε να την μεταφέρουν με αποτέλεσμα να μετακινήσουν την είσοδο της φωλιάς τους αλλού. Εκεί, που δεν θα σας ενοχλεί.
Σκορπίστε στάχτη στις γωνίες και στα σκοτεινά σημεία της αποθήκης σας ή του
κελαριού σας. Τυχόν κατσαρίδες και παρόμοια απεχθή, αποκρουστικά και ενοχλητικά έντομα, καθώς και ποντίκια και άλλα τρωκτικά θα μετοικήσουν, όσο πιο μακριά γίνεται, και δεν θα ξαναεμφανιστούν όσο υπάρχει στάχτη.
κελαριού σας. Τυχόν κατσαρίδες και παρόμοια απεχθή, αποκρουστικά και ενοχλητικά έντομα, καθώς και ποντίκια και άλλα τρωκτικά θα μετοικήσουν, όσο πιο μακριά γίνεται, και δεν θα ξαναεμφανιστούν όσο υπάρχει στάχτη.
δ. Στην υγιεινή:
Κόλλησε το παιδί σας ψείρες στο σχολείο; Γέμισε ο σκύλος σας τσιμπούρια και ψύλλους; Στάχτη! Το καλύτερο αντιπαρασιτικό! Ίσως για μερικές ώρες το παιδί σας και ο σκύλος σας να φαντάζουν σαν γέροι, αλλά τα παράσιτα απλώς θα εξαφανιστούν.
Ανακατέψτε την στάχτη με ξύδι, μέχρι που να γίνει πηχτή λάσπη και αλείψτε το τριχωτό της κεφαλής.
ε. Στη στοματική υγιεινή:
Κιτρίνισαν τα δόντια σας από τροφές ή τσιγάρο; Μην ανησυχείτε! Τρίψτε τα με στάχτη και θα ξαναγίνουν λευκά!
στ. Στην απολύμανση:
Το κρασί σας είναι θολό στο γιοματάρι; Έχει το νερό της πηγής ζουζούνια και μικροοργανισμούς; Γέμισε άλατα το πηγάδι σας και το νερό του; Περάστε τα μέσα από στάχτη να φιλτραριστούν. Θα εκπλαγείτε με τη διαύγεια και την καθαρότητα που τους δίνει, χωρίς να τα επηρεάζει ούτε στο ελάχιστο.
ζ. Στην αντισκωρική προστασία:
ζ. Στην αντισκωρική προστασία:
Μαζεύετε τα χειμωνιάτικα ρούχα (όταν έρθει το καλοκαίρι) αλλά σας ανησυχεί ο
σκόρος; Πασπαλίστε τα με στάχτη και ξεχάστε τον σκόρο. Μετά καθαρίζουν με ένα απλό τίναγμα διατηρώντας μια απίστευτη γυαλάδα. Αν μάλιστα προσθέσετε και λίγη λεβάντα στο σεντούκι, στο συρτάρι ή στην κασέλα θα ησυχάσετε για πολλά χρόνια. Ακόμα και αν την κασέλα την ανοίξει το εγγόνι σας μετά από πενήντα χρόνια, τα ρούχα θα είναι άθικτα.
σκόρος; Πασπαλίστε τα με στάχτη και ξεχάστε τον σκόρο. Μετά καθαρίζουν με ένα απλό τίναγμα διατηρώντας μια απίστευτη γυαλάδα. Αν μάλιστα προσθέσετε και λίγη λεβάντα στο σεντούκι, στο συρτάρι ή στην κασέλα θα ησυχάσετε για πολλά χρόνια. Ακόμα και αν την κασέλα την ανοίξει το εγγόνι σας μετά από πενήντα χρόνια, τα ρούχα θα είναι άθικτα.
η. Στους λεκέδες:
Λεκιαστήκατε την ώρα που τρώγατε; Βάλτε πάνω λίγο στάχτη και μετά από πέντε λεπτά τρίψτε τον λεκέ με ψίχα ψωμιού. Ο λεκές εξαφανίζεται, ως δια μαγείας!
θ. Στα χτυπήματα:
θ. Στα χτυπήματα:
Χτυπήσατε; Ματώσατε; Διαλύστε λίγο πράσινο σαπούνι μέσα στην αλισίβα, και πλένετε με αυτό την πληγή χωρίς να την ξεπλύνετε μετά. Είναι απίστευτη η ταχύτητα επούλωσης.
ι. Ως μέσο αντιγήρανσης:
Θέλετε να καθυστερήσετε το γήρας; Στην περίπτωση αυτή να λούζετε τα μαλλιά σας με ξιδόνερο και να μπανιαρίζεστε με αλισίβα. Η αλισίβα σφίγγει το δέρμα και δεν χρειάζονται επεμβάσεις τύπου λίφτινγκ ή μπότοξ.
ια. Ως μέσο συντήρησης:
Είστε στην κατασκήνωση και δεν έχετε που να διατηρήσετε τα φρέσκα φρούτα;
Σκάψτε έναν λάκκο, γεμίστε τον με στάχτη και τοποθετήστε τα φρούτα έτσι ώστε να μην έρχονται σε επαφή το ένα με το άλλο, αλλά ούτε και με το χώμα. Σκεπάστε τον λάκκο και αφήστε τα. Διατηρούνται έως δύο χρόνια εντελώς μα εντελώς ανέπαφα, όπως την στιγμή που τα βάλατε.
Θέλετε να διατηρήσετε την πυτιά που πήζετε τυρί; Βάλτε την μέσα σε ένα κέρατο, απογεμίστε το με στάχτη σφραγίστε με λάσπη και κρεμάστε το σε ένα δέντρο. Η πυτιά δεν θα χαλάσει ποτέ!
ιβ. Άλλες χρήσεις:
Παλιά οι σιδηρουργοί για να σκληραίνει το σίδερο, το έσβηναν μέσα σε ένα μίγμα από αίμα και στάχτη. Ήταν το πρώτο είδος ατσαλιού.
Η αλισίβα μπορεί να γίνει και σαπούνι αλλά η συνταγή περιττεύει, αφού κανείς σας δεν θα καθίσει να φτιάξει σαπούνι μιας και υπάρχουν τα έτοιμα «μοσχοσάπουνα», τα αφρόλουτρα και τα σαμπουάν.
Με την έναρξη, λοιπόν, της καινούργιας περιόδου θερμάνσεως αρχίστε να συγκεντρώνετε τις στάχτες από τα τζάκια, τις θερμάστρες καυσόξυλων ή από τους φούρνους σας κλπ, και για τους παραπάνω λόγους. Ποιος ξέρει, ίσως η αλισίβα κάπου σας φανεί χρήσιμη!
Δευτέρα 19 Μαρτίου 2012
Η κόκκινη κουκκίδα στη μύτη
Εστίασε στην κόκκινη κουκκίδα στη μύτη της κοπέλας για 30 δευτερόλεπτα. Γύρισε το βλέμμα σου σε μια κενή επιφάνεια (π.χ. στο ταβάνι του
δωματίου σας ή σε κάποιον κενό τοίχο).
δωματίου σας ή σε κάποιον κενό τοίχο).
Άρχισε να ανοιγοκλείνεις τα μάτια σου γρήγορα και συνεχόμενα.
Τι παρατηρείς;
Κυριακή 18 Μαρτίου 2012
Hamilton Naki - Ένας αγράμματος χειρουργός στη Νότιο Αφρική του apartheid
Ο Hamilton Naki (26.6.1926-29.5.2005) υπήρξε συνεργάτης του Dr Christiaan Barnard, του καρδιολόγου που πραγματοποίησε την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς στο Groote Schuur Hospital της Νοτίου Αφρικής, στα 1967, και είχε συμμετοχή σ’ αυτή, η οποία όμως ποτέ δεν αναγνωρίστηκε. Αυτό άλλωστε αναφέρθηκε και στη νεκρολογία του Hamilton Naki που δημοσιεύτηκε στον «Economist». Όμως η νεκρολογία αυτή στο συγκεκριμένο σημείο, αμφισβητήθηκε και διαψεύστηκε από την ιατρική κοινότητα του Groote Schuur Hospital. Επίσης λίγο αργότερα και ο «Economist» χαρακτήρισε την πληροφόρησή του σαν εσφαλμένη. Με βάση αυτές τις διαψεύσεις η ιστορία του Hamilton Naki χαρακτηρίστηκε ωε ψεύτικη.
Ο Hamilton Naki γεννήθηκε στις 26.6.1926 στο Ngcingane, μια πόλη στο Ανατολικό Ακρωτήριο της Νότιας Αφρικής. Η σχολική του μόρφωση σταμάτησε όταν ήταν 14 ετών οπότε και συμπλήρωσε την υποχρεωτική πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του κάτω από το καθεστώς του apartheid ήταν εξαιρετικά δύσκολα. Έτσι στα 14 χρόνια του έφυγε από το Ngcingane και πήγε στο Cape Town αναζητώντας εργασία.
Σχετικά γρήγορα στάθηκε τυχερός, αφού βρήκε εργασία ως κηπουρός στο μεγάλο πανεπιστήμιο του Cape Town. Εκεί για δέκα χρόνια φρόντιζε τα γήπεδα του τένις και τα λοιπά γήπεδα του Πανεπιστημίου.
Τελικά ο Naki επιλέχτηκε από το Dr Robert Goetz της Πανεπιστημιακής Κλινικής, για να απασχοληθεί, παράλληλα με τις κηπουρικές του ασχολίες, και στα εργαστήρια της πανεπιστημιακής κλινικής φροντίζοντας τα ζώα που βρίσκονταν εκεί.
Η πρώτη επαφή του Hamilton Naki με χειρουργείο ήταν όταν ο Dr Robert Goetz του ζήτησε να τον βοηθήσει στην εγχείρηση μιας καμηλοπάρδαλης. Όμως πολύ γρήγορα άρχισε να ασχολείται και με χειρουργικές εργασίες στα εργαστήρια. Η εμπλοκή του σ’ αυτές περιελάμβανε την διαδικασία αναισθητοποίησης και τη μετεγχειρητική παρακολούθηση των ζώων.
Παρά την έλλειψη βασικής εκπαίδευσης αποδείχτηκε ότι ήταν ένας αρχάριος που προσαρμοζόταν και μάθαινε γρήγορα, αλλά και ένας άνθρωπος με μεγάλες ικανότητες.
Η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων της δουλειάς του και η ικανότητά του αναγνωρίστηκαν από την ιατρική κοινότητα, με αποτέλεσμα να λάβει μια πρόσθετη άδεια για να συνεχίσει τις έρευνές του στα εργαστήρια.
Ο Naki εξελίχτηκε σε έναν από τους τέσσερις εξειδικευμένους τεχνικούς στο ερευνητικό εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής. Λόγω της εξειδίκευσής του αυτής βοήθησε τους πολυάριθμους νέους χειρούργους που έκαναν εξάσκηση στο κτηνιατρικό εργαστήριο πάνω σε θέματα μεταμόσχευσης νεφρών, καρδιάς και συκωτιού να αποκτήσουν ένα ανώτερο βαθμό εξειδίκευσης. Παρά το γεγονός ότι στα αρχεία του νοσοκομείου αναφέρεται ως καθαριστής ή κηπουρός εν τούτοις λάμβανε το μισθό ενός ανώτερου εξειδικευμένου τεχνικού εργαστηρίου, την υψηλότερη αμοιβή που το νοσοκομείο θα μπορούσε να δώσει σε κάποιο χωρίς δίπλωμα.
Παρόλα αυτά όμως, εξ αιτίας του apartheid, δεν έγινε ποτέ δυνατό να εκπαιδευτεί ως γιατρός. Για τον ίδιο λόγο, δεν μπορούσε ποτέ να συμμετάσχει σε επεμβάσεις που γίνονταν από λευκούς σε λευκούς στο νοσοκομείο.
Μερικά χρόνια αργότερα ένας φιλόδοξος γιατρός που ονομαζόταν Dr. Christiaan Barnard επέστρεψε στο Cape Town από τις Η.Π.Α. για να αναπτύξει τις καρδιακές τεχνικές μεταμόσχευσης και ο Hamilton Naki εντάχθηκε στην ομάδα του. Σύμφωνα με τον Barnard ο Naki υπήρξε ένα ικανότατο άτομο. Είχε δε φτάσει σε τέτοιο βαθμό ικανότητας που έδινε διαλέξεις και εκπαίδευε ιατρούς και φοιτητές σε θέματα που αφορούσαν στις τεχνικές μεταμόσχευσης.
Παρόλο που ήταν πια εκπαιδευτής νέων γιατρών, ο ίδιος δεν έμαθε ποτέ του τις επίσημες τεχνικές της χειρουργικής. «Έκλεψα με τα μάτια μου» έλεγε ο Naki αναφερόμενος στον τρόπο με τον οποίο έμαθε να χειρουργεί, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτό ότι έμαθε παρακολουθώντας με προσοχή άλλους χειρούργους στο έργο τους.
Στις 3 Δεκεμβρίου 1967 ο Dr. Barnard ολοκλήρωσε με επιτυχία την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς στο Groote Schuur Hospital της Νοτίου Αφρικής. Ο ασθενής ονομαζόταν Louis Washkansky και έζησε 18 ημέρες πριν πεθάνει από πνευμονία. Η ιστορία όμως είχε γραφεί. Η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς ήταν γεγονός. Στο σημείο αυτό υπάρχει μια σύγχυση σχετικά με το ρόλο του Naki σε αυτό το γεγονός. Η σύγχυση αυτή κρατά πολλά χρόνια..
Ο «μύθος που δημιουργήθηκε» λέει ότι ο Hamilton Naki βοήθησε στη λήψη, τον καθαρισμό και στην προετοιμασία της καρδιάς της Denise Darvall, που είχε τραυματιστεί θανάσιμα σε αυτοκινητιστικό ατύχημα, σε ένα δωμάτιο 15 μέτρα μακριά από την αίθουσα όπου ο Dr. Barnard προετοίμαζε τον ασθενή του για την επέμβαση. Ήταν μια εργασία, πολύ λεπτή. Η καρδιά, έπρεπε να αφαιρεθεί με πολλή προσοχή και να διατηρηθεί με μέγιστη φροντίδα. Στη συνέχεια η καρδιά παραδόθηκε έτοιμη και καθαρή στον Dr. Barnard, ο οποίος την τοποθέτησε στη θέση της καρδιάς του Washkansky. Ο Νaki, ήταν το δεύτερο κατά σειρά, μετά τον Dr. Barnard, πιο σημαντικό μέλος της ομάδας που έκανε την πρώτη μεταμόσχευση της ιστορίας. Αλλά δεν ήταν δυνατόν να εμφανιστεί δημόσια, γιατί ήταν μαύρος στη χώρα του apartheid. Έτσι ενώ ο επικεφαλής της ομάδας, λευκός, Dr Christiaan Barnard, γίνεται διάσημος ο Hamilton Naki, δεν μπορεί να παραστεί καν στην αναμνηστική φωτογραφία της ομάδας. Μάλιστα όταν από λάθος εμφανίστηκε σε μια φωτογραφία, το νοσοκομείο έσπευσε να δηλώσει πως ήταν απλά ένας υπηρέτης - κηπουρός!
Η πλευρά του νοσοκομείου (όπως έγραψε ο ‘’Economist’’ στις 14.7.2005, ανασκευάζοντας τα όσα είχε γράψει στην νεκρολογία της 09.6.2005) διέψευσε τη λήψη της καρδιάς της δότριας από το Naki, ισχυριζόμενο ότι τη λήψη έκαναν ο Marius Barnard, αδελφός του Dr Christiaan Barnard και ο Terry O'Donovan.
Αυτή είναι και η άποψη του συνόλου των ιατρών του Groote Schuur που ισχυρίζονται ότι ο Naki δεν ήταν δυνατό να συμμετέχει στη μεταμόσχευση, εκτός των άλλων και επειδή το καθεστώς του apartheid απαγόρευε την παρουσία μαύρων στις χειρουργικές επεμβάσεις λευκών. Ο Dr Christiaan Barnard κατά την διάρκεια της επέμβασης βοηθήθηκε από τέσσερις άλλους χειρούργους.
Η σύγχυση αυτή σχετικά με την συμμετοχή ή όχι του Naki υπήρξε εντονότερη εξ’ αιτίας κάποιων υπαινιγμών του Dr Christiaan Barnard ότι ο Naki τον είχε βοηθήσει στη διαδικασία με τρόπους που δεν ήταν πλήρως γνωστοί, αφού κάτω από το καθεστώς apartheid, οποιαδήποτε τέτοια βοήθεια σε λευκούς θα έπρεπε να κρατηθεί οπωσδήποτε μυστική. Μεταγενέστερα και για τη γενικότερη συνδρομή του Naki στα θέματα μεταμοσχεύσεων το πανεπιστήμιο του Cape Town του απένειμε το βαθμό του MMed Causa Honoris. Άλλωστε ο Barnard είχε δηλώσει για τον Naki παλαιότερα:
«Αν ο Hamilton είχε την ευκαιρία να μελετήσει, πιθανώς θα είχε γίνει ένας λαμπρός χειρουργός» και ότι ο Naki ήταν «ένας από τους μεγάλους ερευνητές όλων των εποχών στον τομέα των μεταμοσχεύσεων καρδιάς».
Όλο αυτό το διάστημα ο Naki ζούσε σε μια παράγκα, σε ένα ghetto της περιφέρειας, χωρίς ηλεκτρισμό και τρεχούμενο νερό, όπως «άρμοζε» σε ένα μαύρο. Σχεδόν ολόκληρο το μισθό του τον έστελνε στη γυναίκα του, τους τέσσερις γιους και τη μια κόρη του πίσω στην Ngcingane, αλλά ήταν τόσο μικρός που μόνο ένα απ’ τα πέντε παιδιά του κατάφερε να πάει σχολείο, μέχρι το τέλος του γυμνασίου.
Ο Naki συνταξιοδοτήθηκε το 1991 λαμβάνοντας σύνταξη κηπουρού, ύψους 760 ραντ, ή περίπου 275 δολαρίων. Όμως η δουλειά του αναγνωρίσθηκε στη μετά το apartheid εποχή, μετά από την αποχώρησή του, και γι’ αυτό παρασημοφορήθηκε το 2002 με το National Order of Mapungubwe. Στο αιτιολογικό της απονομής αναφέρεται με σαφήνεια και η συμμετοχή του στην πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς. Επίσης του απονεμήθηκε ένα τιμητικό πτυχίο Ιατρικής (Honorary Degree in Medicine) από το πανεπιστήμιο του Cape Town το 2003.
Όταν αποχώρησε από το νοσοκομείο, του δόθηκε, τιμής ένεκεν, η δυνατότητα της μετατροπής ενός λεωφορείου σε μια μικρή κινητή κλινική για τους μαύρους της περιοχής του. Παράλληλα ο Naki υποστήριξε και ένα σχολείο στο Ανατολικό Ακρωτήριο με τις δωρεές που συλλέχθηκαν απ’ τους γιατρούς που ο ίδιος είχε εκπαιδεύσει. Πέθανε στις 29.5.2005 σε ηλικία 78 ετών.
Παρά την έλλειψη τυπικής ιατρικής κατάρτισης ο Naki πρόσφερε πολύτιμη κατάρτιση σε χιλιάδες σπουδαστές σε θέματα χειρουργικής, χωρίς να του δοθεί οποιαδήποτε επίσημη αναγνώριση πριν το 2002. Ο Dr Christiaan Barnard όμως θα εγκωμίαζε αργότερα τον Naki για το ρόλο του ως δασκάλου και για τις δεξιότητές του ως «χειρούργου». Ο Dr Barnard παραδέχθηκε προτού να πεθάνει ότι «(ο Naki) πιθανώς είχε μεγαλύτερη τεχνική ικανότητα από ό,τι είχα εγώ». Πράγματι ο Naki χρησιμοποίησε αυτήν την ικανότητα για να γίνει ο εκπαιδευτής πάνω από 3.000 μελλοντικών ικανότατων χειρούργων.
Χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς του και του χαρακτήρα του ήταν το γεγονός, ότι την ώρα των διαλειμμάτων του από την δουλειά μάζευε τους αστέγους στο τοπικό νεκροταφείο και τους μιλούσε για τις καταστροφικές συνέπειες του οινοπνεύματος και της κάνναβης.
Αναφορικά με την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς, ο ίδιος ο Naki αρχικά, σε ερώτηση δημοσιογράφου αναφορικά με το πού βρισκόταν όταν έγινε η επέμβαση απάντησε «ότι έμαθε για την επέμβαση από την τηλεόραση». Αργότερα όμως δήλωσε ότι ήταν παρών στη μεταμόσχευση.
Και εδώ ακριβώς τίθεται το πρόβλημα. Απ’ τη μια πλευρά έχουμε διάψευση από το νοσοκομείο ότι ο Naki ήταν παρών στην επέμβαση και από την άλλη απονομή του National Order of Mapungubwe από το μετά το apartheid καθεστώς της Νοτιοαφρικανικής Δημοκρατίας, με το σκεπτικό ότι πέραν των άλλων συμμετείχε στην πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς. Από την μια έχουμε εμφάνιση του Naki σε φωτογραφία με το επιτελείο της επέμβασης και από την άλλη δήλωση του νοσοκομείου ότι ο Naki ήταν εκεί ως κηπουρός!
Η αλήθεια βρίσκεται μάλλον στο τέλος του άρθρου του «Economist» :
«It is sad that the shadow of apartheid is still so long in South Africa that blacks and whites can tell the same narrative in quite different ways, each suspecting the motives of the other. And it is especially tragic that it should have involved Mr Naki, a man considered “wonderful” by both sides, black and white, and whose life should still be seen as an inspiration».
(Είναι λυπηρό που η σκιά του apartheid είναι ακόμα τόσο βαθιά ριζωμένη στη Νότια Αφρική που οι μαύροι και οι λευκοί μπορούν να διηγούνται την ίδια ιστορία με αρκετά διαφορετικούς τρόπους, καθένας έχοντας υποψίες για τα κίνητρα του άλλου. Και είναι ιδιαίτερα τραγικό ότι ενέπλεξαν τον κ. Naki, ένα άτομο που θεωρείται «θαυμάσιος» και από τις δύο πλευρές, μαύρων και λευκών, και του οποίου η ζωή πρέπει ακόμα και τώρα να αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους μας).
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)