Χριστούγεννα στον κόσμο, εκτός Ευρώπης (1)

Αίγυπτος

 

Η Ημέρα των Χριστουγέννων γιορτάζεται στις 7 Ιανουαρίου, ημερομηνία που συμπίπτει με τις 29 του μηνός Κχιαχκ (Khiahk) του κοπτικού ημερολογίου. Την ημέρα αυτή οι πλούσιοι μοιράζουν λουκουμάδες (zalabya) και κέφαλους (bouri). Οι εκκλησίες στολίζονται πάντα με ειδικά φώτα και κεριά. Οι κόπτες δίνουν κεριά και στους φτωχούς, καθώς πιστεύουν, ότι αντιπροσωπεύουν τα κεριά με τα οποία ο Ιωσήφ προστάτεψε την Παναγία, την νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός. Τα μεσάνυχτα, ο Πάπας της Κοπτικής Εκκλησίας τελεί μια ειδική λειτουργία. Μετά τη λειτουργία, οι οικογένειες επιστρέφουν στα σπίτια τους για να τερματίσουν την νηστεία. Τα παιδιά λαμβάνουν δώρα και καινούρια ρούχα. Οι κόπτες φτιάχνουν γλυκά μπισκότα πάνω στα οποία κάνουν το σχήμα του σταυρού. Τα μπισκότα αυτά ονομάζονται «καχκ» (kahk) και αρχικά τα έτρωγαν οι Μουσουλμάνοι την ημέρα που και αυτοί διακόπτουν την νηστεία (Eid el Fitr).

Αιθιοπία

 

Είναι εντυπωσιακή η ομοιότητα των εορτασμών της ορθόδοξης Εκκλησίας με το πώς γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στην Αιθιοπία. Τα Χριστούγεννα ονομάζονται ‘’Ganna’’ και γιορτάζονται στις 7 Ιανουαρίου λόγω διαφορετικού ημερολογίου. Οι εορτασμοί λαμβάνουν μέρος σε αρχαίες εκκλησίες σκαλισμένες από ηφαιστιογενή πέτρα.

Άντρες και γυναίκες κάθονται χωριστά. Πριν μπουν στην Εκκλησία παίρνουν κεράκια και αφού τα ανάψουν περπατούν γύρω από την Εκκλησία τρεις φορές και περιμένουν έως και τρεις ώρες να ολοκληρωθούν οι ψαλμοί.

 

Την ημέρα των Χριστουγέννων μαζεύονται σε όλα τα μέρη της χώρας προσκυνητές οι οποίοι μένουν μέσα στις εκκλησίες προσεύχονται, και τραγουδούν ύμνους. Έπειτα όλοι μαζί κάνουν μια πορεία σε έναν κοντινό λόφο υπό την καθοδήγηση τριών νεαρών ανδρών που τους κουμαντάρουν με μαστίγιο. Οι προσευχόμενοι τρώνε ψωμί και κρασί που έχει ευλογηθεί από ιερείς. Την υπόλοιπη μέρα οι Αιθίοπες ανταλλάσσουν απλά δώρα, τρώνε σε τσιμπούσια και χορεύουν.

Αργεντινή

 

Οι Αργεντίνοι συνηθίζουν να πηγαίνουν όλοι μαζί στην εκκλησία και στη συνέχεια γευματίζουν  σαν μια οικογένεια. Τα μεσάνυχτα σερβίρεται το δείπνο, το οποίο περιλαμβάνει χοιρινό, γαλοπούλα, και μια μεγάλη ποικιλία από τα αλλαντικά. Σειρά στο γιορτινό τραπέζι έχουν τα γλυκά, ο μηλίτης, η μπύρα, και ο χυμός. Μετά το δείπνο συνέχεια έχει ο ‘’χορός των ενηλίκων’’, ενώ οι νεότεροι  βγαίνουν έξω για να δουν τα πυροτεχνήματα. Το άνοιγμα των δώρων ακολουθεί μετά το φαγητό και τον χορό και λίγο πριν τον ύπνο. 

Αυστραλία

 

Η Αυστραλία είναι μια χώρα στο Νότιο Ημισφαίριο που τα Χριστούγεννα είναι κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Οι θερμοκρασίες εκεί  φτάνουν τους 30 βαθμούς Κελσίου. Οι άνθρωποι την ημέρα των Χριστουγέννων  τρώνε το δείπνο τους το μεσημέρι το οποίο περιλαμβάνει, γαλοπούλα, ζαμπόν και χοιρινό κρέας. Μόλις τελειώσει το δείπνο (γεύμα) πηγαίνουν  στην παραλία για μπάνιο και για να παίξουν κρίκετ, ένα παιχνίδι που παίζεται με δυο ομάδες 11 παικτών με ρόπαλα και μπάλα.

Οι Αυστραλοί πιστεύουν ότι ο Αϊ Βασίλης έρχεται με ένα έλκηθρο που το σέρνουν  οχτώ καγκουρό. Οι Έλληνες που ζουν στην Αυστραλία όμως, προσπαθούν να κρατήσουν τα ελληνικά έθιμα της χώρας μας.

 

Στην Αυστραλία, επειδή ακριβώς τις μέρες των Χριστουγέννων έχουν καλοκαίρι, συνηθίζουν μετά το γεύμα των Χριστουγέννων να πηγαίνουν είτε στην παραλία, είτε για έναν αγώνα κρίκετ.

Βενεζουέλα

 

Στο Καράκας, στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας, συνηθίζεται ολόκληρη η πόλη να μετακινείται νωρίς το πρωί των Χριστουγέννων χρησιμοποιώντας ένα πρωτότυπο μέσο μεταφοράς, τα roller skates. Σε πολλές περιοχές τα αυτοκίνητα απαγορεύεται να κυκλοφορήσουν το πρωί, προκειμένου να μπορέσει αυτό το πρωτότυπο έθιμο να λάβει χώρα! Το προηγούμενο βράδυ τα παιδιά θα δέσουν το ένα κορδόνι στο μεγάλο τους δάκτυλο και θα κρεμάσουν το άλλο έξω από το παράθυρο, για να νιώσουν το φιλικό σινιάλο των skaters που θα περάσουν το πρωί.

Βραζιλία

 

Στη Βραζιλία, τα Χριστούγεννα είναι μια από τις πιο σημαντικές γιορτινές μέρες, αποκαλείται ‘’dia de Festas’’ και  εορτάζεται στις 25 Δεκεμβρίου.

Έχοντας ένα πολυπολιτισμικό πληθυσμό, οι εορταστικές εκδηλώσεις στη χώρα επηρεάζονται από εθνοτικούς τρόπους. Ως πρώην πορτογαλική αποικία, έχει διατηρήσει μερικά από τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Πορτογαλίας. Σ’ αυτές είναι η δημιουργία μίας σκηνής της γέννησης (Presepio). Η λέξη ‘’Presepio’’ προέρχεται από το ‘’presepium’’  που σημαίνει ‘’το κρεβάτι του άχυρου’’, στο οποίο ο Ιησούς πρώτα κοιμήθηκε μετά τη γέννηση στη Βηθλεέμ. Το έθιμο αυτό είναι κοινό σε τόπους της  βορειοανατολικής Βραζιλίας, όπως Bahia, Sergipe, Rio Grande do Norte, Paraiba, Maranhao, Ceara, Pernambuco, Piaui και Alagoas.

Η  δημιουργία του presepios συνεχίζεται μέχρι σήμερα και  δημιουργείται κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων στολίζοντας  εκκλησίες, σπίτια και καταστήματα.
Διάφορα χριστουγεννιάτικα κάλαντα τραγουδιούνται κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων για τον εορτασμό της γέννησης του Χριστού. Το ‘’Noite Feliz’’ (Άγια Νύχτα) είναι ίσως το πιο διαδεδομένο τραγούδι που συνδέεται με τα Χριστούγεννα στη Βραζιλία.

 

Τα τρόφιμα που καταναλώνονται στη Βραζιλία κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων είναι επηρεασμένα  από τη Γερμανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και άλλες χώρες. Το παραδοσιακό δείπνο των Χριστουγέννων  περιλαμβάνει ψητό γαλοπούλας, λαχανικά και φρούτα. Η μπύρα και  το κρασί έχουν την τιμητική τους στο γιορτινό τραπέζι. Σε ορισμένες περιοχές  ο εορτασμός ξεκινά την παραμονή των Χριστουγέννων γύρω στις 9 το βράδυ.

Όπως Άγιος Βασίλης στις ΗΠΑ,  έτσι και ο Papai Noel (Noel σημαίνει Πατέρας) είναι αυτός που φέρνει τα  δώρα στη Βραζιλία. Σύμφωνα με το θρύλο, ζει στη Γροιλανδία και φοράει ένα κόκκινο παλτό  με γούνα  και μεταφέρει μια τσάντα γεμάτη δώρα. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Βασίλης αφήνει ένα δώρο την ημέρα των Χριστουγέννων για κάθε καλό παιδί. Στην Βραζιλία την παραμονή των Χριστουγέννων, τα παιδιά πριν πάνε για ύπνο τακτοποιούν τα παπούτσια τους για να τα βρει ο Papa Noel δηλαδή ο Αϊ Βασίλης και να τους αφήσει δώρα μέσα σε αυτά. Το πρωί των Χριστουγέννων, ετοιμάζουν το πρωινό τους, μαζεύουν τα δώρα από τα παπούτσια τους και ψάχνουν για τα υπόλοιπα δώρα που είναι κρυμμένα σε διάφορες γωνιές του σπιτιού.

Εκτός από τις υψηλές θερμοκρασίες και την απουσία του χιονιού, τα Χριστούγεννα είναι λίγο πολύ το ίδιο όπως είναι στις Η.Π.Α.

Γκάνα

 

Στη δυτική ακτή της Αφρικής, τα σπίτια και οι Εκκλησίες στολίζονται τέσσερις εβδομάδες πριν τα Χριστούγεννα, ενώ τις ημέρες που προηγούνται των οι Γκανέζοι έχοντας στη διάθεσή τους αρκετά χρήματα τα οποία προέρχονται από την πώληση του κακάο (το μαζεύουν και το πωλούν αυτήν την εποχή), κάνουν αγορές για τους ίδιους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Αργότερα γυρνούν όλοι στα σπίτια τους, ακόμη και οι πιο σκληρά εργαζόμενοι. Τα παιδάκια τραγουδούν Χριστουγεννιάτικους ύμνους και «ειδοποιούν» τον κόσμο για την έλευση του Χριστού.

Οι Εκκλησίες στολίζονται με αναμμένα κεράκια, φύλλα από αειθαλή δέντρα, και κλαδιά φοίνικα.

Ανήμερα των Χριστουγέννων οι Γκανέζοι κάνουν παραστάσεις που έχουν σχέση με την καταγωγή τους και αφού ντυθούν σαν Χριστουγεννιάτικοι άγγελοι τραγουδούν όλοι μαζί.

Γουατεμάλα

 

Εννέα ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα, οι δρόμοι πλημμυρίζουν από τις περίφημες posadas, δηλαδή τις πομπές που αναπαριστούν την αναζήτηση καταφυγίου στο δρόμο προς τη Βηθλεέμ. Ο ήχος των τυμπάνων και τα κροταλίσματα συνοδεύουν τη μεταφορά της Παναγίας και του Ιωσήφ από σπίτι σε σπίτι, όπου τραγουδώντας τα κάλαντα, ζητάνε καταφύγιο για την Αγία οικογένεια. Μετά από μια σειρά ερωτήσεων και απαντήσεων, οι πόρτες ανοίγουν και η Παναγία με τον Ιωσήφ πηγαίνουν στον χώρο που έχει στηθεί η σκηνή της Γέννησης (nacimiento), όπου θα παραμείνουν μέχρι το επόμενο βράδυ που θα ξαναβγούν προς αναζήτηση καταφυγίου. Όσοι συνοδεύουν την πομπή οργανώνουν μια μεγάλη γιορτή με φαγητά, ποτό και πολύ χορό.

Την Παραμονή των Χριστουγέννων, ο Ιησούς Χριστός προστίθεται στη φάτνη που βρίσκεται στο ένατο σπίτι που υποδέχεται την Αγία Οικογένεια. Τότε γίνεται η μεγαλύτερη γιορτή από όλες και το σπίτι που επιλέγεται πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο για να χωρέσει όλους όσους συμμετείχαν στις πομπές αυτές τις τελευταίες εννιά ημέρες.

 

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο έγινε δημοφιλές στη Γουατεμάλα εξαιτίας του Γερμανικού πληθυσμού που ζει εκεί. Ο Ιησούς Χριστός αφήνει τα δώρα για τα παιδιά κάτω από το δέντρο το πρωί των Χριστουγέννων. Οι γονείς και οι μεγάλοι ανταλλάσσουν τα δώρα την Πρωτοχρονιά. Μετά την πομπή, ακολουθεί η μεσονύκτια λειτουργία την Παραμονή των Χριστουγέννων και αμέσως μετά το εορταστικό δείπνο.

Ιαπωνία

 

Στην Ιαπωνία, έχουν αφομοιώσει πολλά από τα έθιμα των Δυτικών χωρών για τις μέρες των Χριστουγέννων. Αν και μόνο το 1% του πληθυσμού της χώρας είναι χριστιανοί, οι Ιάπωνες πλέον όχι μόνο τρώνε γαλοπούλα, αλλά στολίζουν και χριστουγεννιάτικο δέντρο! Τα δώρα όμως τους τα φέρνει ο ‘’Hoteiosho’’, μια ιαπωνική θεότητα. Πώς ξέρει ποια παιδιά ήταν καλά και ποια όχι; Έχει μάτια και στο πίσω μέρος του κεφαλιού του φυσικά και τα βλέπει όλα.

Γενικότερα πάντως τα Χριστούγεννα αποτελούν μια κοσμική γιορτή που έχει έντονο εμπορικό χαρακτήρα και έχει καθιερωθεί ως η δεύτερη σημαντικότερη γιορτή της χώρας, μετά την Πρωτοχρονιά. Υπάρχουν πάντως και Χριστιανοί Ιάπωνες που γιορτάζουν τα Χριστούγεννα από τη θρησκευτική τους κι όχι απ’ την εμπορική τους άποψη.

Ινδία

 

Στην Ινδία, τα Χριστούγεννα αποτελούν μια γιορτινή κατάσταση, η οποία οφείλεται σε βρετανικές επιρροές. Το εορταστικό κλίμα επιτείνει το γεγονός των σχολικών και ακαδημαϊκών διακοπών, στη μέση του έτους. Γενικότερα πάντως η αντίληψη που χαρακτηρίζει τα Χριστούγεννα δεν σχετίζεται τόσο με τον εορτασμό τους ως θρησκευτικό γεγονός, αλλά αποτελεί μια προσπάθεια διείσδυσης δυτικών προτύπων που σκοπό έχουν να τονώσουν την εμπορική δραστηριότητα στη χώρα.

Ιορδανία

 

Στις μουσουλμανικές χώρες δεν εορτάζονται τα Χριστούγεννα, εκτός από ελάχιστες χώρες που επιτρέπουν  στους λιγοστούς Χριστιανούς πολίτες τους να γιορτάσουν και να αναγνωρίσουν ακόμη τα Χριστούγεννα ως δημόσια αργία. Μια τέτοια χώρα είναι και η Ιορδανία.