Διεθνής γραμμή ημερομηνίας

Η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας (International Date Line) είναι μια νοητή γραμμή στην επιφάνεια της Γης, η οποία περνά από τον Ειρηνικό ωκεανό, σχεδόν κατά μήκος του 180^ου μεσημβρινού και χωρίζει το χτες από το αύριο μέσα από ώρες που προστίθενται ή αφαιρούνται καθώς κάποιος ταξιδεύει την ανατολή ή τη δύση μέσω διαδοχικών χρονικών ζωνών.

Πρώτη καταγραφή του προβλήματος που προκαλεί η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας υπήρξε κατά την κοσμοϊστορική πορεία του Φερδινάνδου Μαγγελάνου που περιέπλευσε τον κόσμο μεταξύ του 1519 - 1522. Οι μόλις 18 επιζώντες του πληρώματος από το σύνολο των 217 που αναχώρησαν, επέστρεψαν σε ισπανικό σταθμό πλήρως βέβαιοι για την ημέρα της εβδομάδας, η οποία βεβαιωνόταν από το ημερολόγιο του πλοίου. Παρ’ όλα αυτά όσοι βρίσκονταν εκεί και τους υποδέχτηκαν επέμεναν ότι η ημέρα ήταν μία ημέρα αργότερα. Το φαινόμενο αυτό, που τώρα γίνεται εύκολα κατανοητό καθώς ο Μαγγελάνος ξεκίνησε το ταξίδι του πλέοντας προς την δύση, προκάλεσε μεγάλη έξαψη εκείνη την εποχή στο βαθμό που μια ειδική αντιπροσωπεία στάλθηκε στον Πάπα για να πάρει εξηγήσεις για αυτό το παράξενο γεγονός, μιας και ο Πάπας την εποχή εκείνη εκτός από θρησκευτικός ηγέτης ήταν και επιστημονικός σύμβουλος, καθώς επιστήμη και θρησκεία ήταν ταυτόσημες έννοιες.

Ως επί το πλείστον, η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας (International Date Line) παρακολουθεί σχεδόν κατά μήκος τον 180ο μεσημβρινό. Οι δύο μεγαλύτερες αποκλίσεις απ’ αυτόν τον μεσημβρινό έγιναν για να μη διασχίσει η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας εσωτερικά κάποια έθνη. Στο Βορρά, η απόκλιση παρατηρείται στα στενά Bering και στη Δύση μετά τα Aleutian Islands και έγινε προκειμένου να κρατηθεί η Αλάσκα που αποτελεί έδαφος των Η.Π.Α. σε αντίθετη πλευρά της γραμμής από τη Ρωσία.

Στον επανασχεδιασμό της Διεθνούς Γραμμής Ημερομηνίας (International Date Line)  το 1995 λήφθηκε υπόψη το ζήτημα του Kiribati, μιας νησιωτικής χώρας στον κεντρικό Ειρηνικό. Πριν από την αλλαγή ζώνης το Kiribati χωριζόταν από τη Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας με αποτέλεσμα οι δημόσιες υπηρεσίες και τα καταστήματα ένθεν κακείθεν της γραμμής να επικοινωνούν μόνον τις μισές ημέρες της εβδομάδας καθώς οι άλλες ήταν αργίες πότε στη μια και πότε στην άλλη πλευρά της γραμμής. Με βάση τον επανασχεδιασμό της Διεθνούς Γραμμής Ημερομηνίας, το 1995 , το Kiribati έγινε η πιο ανατολική χώρα στον κόσμο και ήταν το πρώτο κράτος που υποδέχθηκε το έτος 2000 τη νέα χιλιετία. Η ατόλη Καρολίνα, που είναι το ανατολικότερο σημείο του Kiribati, μετονομάστηκε σε Νήσος της Χιλιετίας (Millennium Island), γεγονός που έδωσε μεγάλη τουριστική ώθηση στο Kiribati.

 Παρά τον επανασχεδιασμό πολλοί χάρτες επιμένουν να μη λαμβάνουν υπόψη αυτήν την μετατόπιση γραμμών του Kiribati, και θεωρούν ως ευθεία στο σημείο αυτό τη Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας, χωρίζοντας ακόμη τη χώρα στα δυο.

Η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας είναι δυνατό να προκαλέσει σύγχυση μεταξύ των ταξιδιωτών που ταξιδεύουν με αεροπλάνο. Η πιο ενοχλητική κατάσταση εμφανίζεται συνήθως με τα σύντομα ταξίδια από τη δύση στην ανατολή. Παραδείγματος χάριν, το ταξίδι από τα Tonga Islands στα Samoa Islands αεροπορικώς διαρκεί περίπου δύο ώρες. Συνεπώς, εάν κάποιος φύγει από τα Tonga Islands στις 10 το πρωί της Δευτέρας θα φτάσει στον προορισμό του, στα Samoa Islands, στις δώδεκα το μεσημέρι… της Κυριακής. Εν τω μεταξύ, κάποιος στα Samoa Islands που ερευνά για τις πτήσεις προς τα Tonga Islands δεν μπορεί να μεταβεί καθώς διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει καμία πτήση μέχρι την επόμενη ημέρα.

Πληθώρα άλλων προβλημάτων σε τέτοιου είδους ταξίδια μπορεί να υπάρξουν, όπως προβλήματα με τράπεζες, υπηρεσίες, χρονοδιαγράμματα, ιατρικά ζητήματα. Κορυφαίο όμως παράδειγμα είναι το ακόλουθο:

Ταξιδιώτης ο οποίος διασχίζει τη Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας ακριβώς τα μεσάνυχτα, πηγαίνοντας δυτικά, χάνει μια ολόκληρη ημέρα, ενώ πηγαίνοντας ανατολικά, η ημέρα επαναλαμβάνεται.

Κλασσικό παράδειγμα είναι το μυθιστόρημα του Jules Verne «Ο γύρος του κόσμου σε ογδόντα ημέρες», όπου ο ήρωας του μυθιστορήματος Phileas Fogg, ξεκίνησε το ταξίδι του από το Λονδίνο προς τα ανατολικά και όταν επέστρεψε νόμιζε ότι είχε χάσει το στοίχημα αργοπορώντας μια μέρα, καθώς στο κομμάτι από την Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας προς το Σαν Φρανσίσκο δεν αφαίρεσε μια μέρα από το ημερολόγιο του καθώς περνούσε τη Διεθνή Γραμμή Ημερομηνίας.