Με αφορμή τη μαύρη
επέτειο της 1ης Μαΐου 1944, ημερομηνία κατά την οποία εκτελέσθηκαν στην
Καισαριανή, 200 Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, παραθέτουμε, ως ελάχιστη
ένδειξη τιμής και μνήμης, γράμματα και μηνύματα που οι μελλοθάνατοι έστειλαν
λίγο πριν το τέλος σε συγγενείς και φίλους τους.
ΛΥΚΟΥΡΙΝΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, 14
χρόνων, απ’ την Καλλιθέα:
«Πατέρα, με πηγαίνουν στην Καισαριανή
για εκτέλεση με άλλους επτά κρατούμενους. Μη λυπάστε! Πεθαίνω για τη Λευτεριά
και την Πατρίδα».
ΑΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΗΛΙΟΣ,
22 χρόνων, απ’ την Ηλεία:
«Έτσι πεθαίνουν οι τίμιοι αγωνιστές.
Πεθαίνω περήφανος. Ζήτω η Λευτεριά! Ζήτω ο ελληνικός λαός!
ΓΛΕΖΟΣ ΝΙΚΟΣ, 22
χρόνων, απ’ την Πάρο:
«Αγαπητή μητέρα, σας φιλώ.
Χαιρετισμούς. Σήμερα πάω για εκτέλεση πέφτοντας για τον ελληνικό λαό».
ΚΙΟΣΕΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ, 19
χρόνων, απ’ το Χαλάνδρι:
«… Δεν τρέμω καθόλου, αλλά γράφω
όρθιος. Αναπνέω για τελευταία φορά το μυρωμένο ελληνικό αέρα. Χαίρε Ελλάδα,
πατρίδα ηρώων. Ζήτω η πατρίδα!»
ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΗΡΩ, 17
χρόνων, απ’ την Αθήνα:
«Υπομονή κι υπομονή, καρτέρι και
καρτέρι,
και τούτος ο Σεπτέμβριος τη Λευτεριά
θα φέρει».
Σε ένα από τα τετράστιχά της, λίγο
πριν εκτελεστεί.
ΛΑΜΠΡΙΝΙΔΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ:
«1-5-44. Αφήνω γεια σε όλους σας. Σας
φιλώ όλους. Γεια σας για πάντα. Ζήτω η Ελλάς, ζήτω το ΕΑΜ!»
ΛΙΤΙΝΑΣ ΜΑΝΟΛΗΣ, 28
χρόνων, απ’ την Κρήτη:
«Σήμερα το πρωί τουφεκιζόμεθα.
Πέφτουμε για την πατρίδα, με γέλιο στα χείλη για τη Λευτεριά. Πέφτουμε για τη
Λευτεριά. Να είστε περήφανοι».
ΜΑΚΡΗΣ ΙΑΚΩΒΟΣ, απ’ το
Γύθειο Λακωνίας:
«Έχω πολύ, μα πάρα πολύ θάρρος και
αντιμετωπίζω την κατάσταση γελαστός. Να είστε υπερήφανοι. Κρατήστε ψηλά-ψηλά τη
σημαία και θάψτε τον αιμοβόρο φασισμό, ξένο και ντόπιο. Το σώμα μας ας γίνει
ολοκαύτωμα για τη λαοκρατία, θυσιάζοντάς το στο βωμό της Λευτεριάς».
ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ, δάσκαλος
από την Αμαλιάδα:
«Πεθαίνω για τη Λευτεριά».
ΜΑΡΙΑΚΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ, γεωπόνος
από τα Χανιά:
«Καλύτερα να πεθαίνει κανείς στον
αγώνα για τη Λευτεριά, παρά να ζει σκλάβος».
ΜΠΟΥΡΑΣ ΚΩΣΤΑΣ από το
Μελιγαλά Μεσσηνίας:
«… Σας φιλώ όλους. Ζήτω η Ελλάδα!»
ΟΡΦΑΝΤΗΣ ΚΩΣΤΑΣ, 19
χρονών:
«Αύριο, 16 Ιανουαρίου, θα με
τουφεκίσουν. Ζήτω η γλυκιά μας Ελλάδα».
ΡΕΜΠΟΥΤΣΙΚΑΣ ΜΗΤΣΟΣ, απ’
την Αχαγιά Πάτρας:
«Αγαπημένοι μου, ο θάνατός μου δεν θα
πρέπει να σας λυπήσει, αλλά να σας ατσαλώσει πιο πολύ για την πάλη που γίνεται.
Σφίξτε τις καρδιές σας και βγείτε παλικάρια από τη νέα δοκιμασία. Έτσι θα μας
τιμήσετε καλύτερα. Όταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά, δεν
πεθαίνει ποτέ».
ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ ΡΟΥΣΟΣ, βουλευτής
των Φιλελευθέρων, από τη Νεάπολη της Κρήτης. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση του ΕΑΜ:
«… Θα προχωρήσω περήφανος, γιατί
γεννήθηκα Έλληνας. Δυστυχώς, το βάρος αυτής της κληρονομιάς δεν το αισθάνονται
όλοι. Στρέφομαι σε σας, διαλεχτοί μου για να σας επαναλάβω εκείνο που πολλές
φορές σας έλεγα. Η ζωή μου ανήκει στην πατρίδα. Καμιά θυσία δεν μπορεί να θεωρηθεί
μεγάλη όταν γίνεται για την Ελλάδα και καμιά κληρονομιά δεν είναι πιο μεγάλη
από εκείνη που αφήνει ένας τίμιος θάνατος για την πατρίδα».
ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ ΣΑΒΒΑΣ, απ’
την Καλλίπολη Θράκης:
«Ας μάθει όλη η Ελλάδα πως ούτε
στιγμή δεν χάσαμε την πίστη για την τελική νίκη. Καμιά δύναμη δεν θα μπορέσει
να τσακίσει το Κ.Κ.Ε. Θα νικήσει!»
ΣΙΡΜΠΑΣ ΚΩΣΤΑΣ 22
χρόνων, απ’ τα Τρίκαλα Θεσσαλίας:
«… Έχετε γεια! Ζήτω η Ελευθερία! Ήταν
γραφτό να πεθάνω τον Απρίλη».
ΣΟΥΚΑΤΖΙΔΗΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ,
απ’ την Κρήτη (καταγόταν από την Προύσα της Μικράς Ασίας):
«Πατερούλη, πάω για εκτέλεση. Να’ σαι
περήφανος για το μοναχογιό σου. Γεια, γεια πατερούλη. Αδελφούλα μου, πάω για
εκτέλεση. Σε λάτρεψα πολύ, όσο και τη γυναίκα μου. Δεν μπόρεσα να σας κάνω
ευτυχισμένες. Λίγη αγάπη στον μπαμπά, όσο ζει. Γεια, γεια σου λατρευτή μου
αδελφούλα».
ΣΙΝΑΝΟΓΛΟΥ ΣΤΑΥΡΟΣ.
Καταγόταν απ’ τη Μικρά Ασία:
«Αγαπημένοι μου γονείς, όταν θα
λάβετε την παρούσα επιστολή μου, εγώ δεν θα είμαι πια ζωντανός. Δεν θα κλάψετε
για μένα. Δεν θέλω δάκρυα και θρήνους. Εσείς ξέρετε, διότι πάντα σας το έλεγα,
ότι εγώ δεν θα πεθάνω άρρωστος στο κρεβάτι, αλλά θα πεθάνω όρθιος, μαχόμενος,
και από μπαρούτι. Έτσι και θα γίνει σε λίγες ώρες. Μη στεναχωριέστε καθόλου. Το
εναντίον, πρέπει να είστε υπερήφανοι για μένα, που θυσιάζομαι στον αγώνα για τη
πατρίδα και την ελευθερία».
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ.
Απ’ τα Μεγάλα Καλύβια Θεσσαλίας:
«Αγαπητέ Νίκο, όταν θα πας στα
Τρίκαλα, πέρνα από το χωριό μου και φίλα μου το γέρο μου. Οι κόποι του με
έφεραν ως εδώ. Δεν ζηλεύω αυτούς που ζουν, μα αυτούς που θα ζήσουν σ’ ένα κόσμο
ελεύθερο».
ΤΣΑΤΣΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ, 24
χρόνων, απ’ τη Λάρισα:
«Αγαπημένες μου φίλες, συντρόφισσες
στον αγώνα για την Ελευθερία, πεθαίνω άξια και τιμημένα, σαν Ελληνίδα. Όμως μη
λυπάστε. Άλλες θα ξεφυτρώσουν μετά το θάνατό μου, χιλιάδες. Μανούλα, χάνεις μια
κόρη που δεν σου ανήκει, γιατί ανήκει πριν απ’ όλα στην Ελλάδα. Με το θάνατό
μου γίνονται κόρες σου όλες οι κόρες της Ελλάδας κι εσύ γίνεσαι μάνα όλου του
κόσμου και όλων των λαών που πολεμούν για τη Λευτεριά, τη δικαιοσύνη και την
ανθρωπότητα. Είμαι περήφανη, ώστε δεν περίμενα τέτοια τιμή να πεθάνω εγώ, ένα
φτωχό κορίτσι του λαού, για ιδανικά τόσο ωραία και υψηλά. Θα ήθελα η εκτέλεση
μου να γίνει σ’ ανοιχτό χώρο για να ρίξω μια τελευταία ματιά μου στον Όλυμπο
και στα βουνά όπου κατοικεί η αξία κι η ελπίδα της Ελλάδας. Στον τάφο μου
φέρνετε, αν μπορείτε, κόκκινα λουλούδια. Τίποτ’ άλλο. Και χτυπάτε με κάθε μέσο
τη βαρβαρότητα».
ΤΣΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ, απ’ την
Ήπειρο:
«Γεια και χαρά! Σας φιλώ όλους με
πολλή αγάπη». «Πρωτομαγιά. Γεια σας όλοι, πάμε για μάχη».
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ:
«Η βραδιά πέρασε όλο με τραγούδια
πατριωτικά. Γλυκιά μου μάνα, φεύγω. Το κορμί μου πια δεν υπάρχει. Μην κλαις,
ηρωικιά Ελληνίδα. Άσε τα δάκρυα. Γέρο, κουράγιο. Σφίξε τα δόντια. Σπύρο… άγριε!
Να κάθεσαι ήσυχα και ξέρε ότι οι τσολιάδες με σκοτώνουν μια, κι ήθελες και συ
να γίνεις τέτοιος… Θάρρος, κουράγιο! Πεθαίνω και βλέπω τη Λευτεριά να
γλυκοχαράζει».
«Γράμματα και μηνύματα
εκτελεσθέντων πατριωτών της Εθνικής Αντίστασης» - ΠΕΑΕΑ (Πανελλήνια Ένωση
Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης)
