Βάρεσε κανόνι

Η έκφραση «βάρεσε κανόνι» χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη χρεωκοπία κάποιου. Αυτός μπορεί να είναι ένα φυσικό πρόσωπο, μια επιχείρηση ή ακόμα και μια ολόκληρη χώρα, όπως συμβαίνει συχνά στις μέρες μας.

Οι ρίζες της φράσης εντοπίζονται στην εποχή της τουρκοκρατίας. Τότε, όταν ένας έμπορος πτώχευε, προκειμένου να το μάθουν όλοι και κυρίως οι δανειστές του, έριχναν μια κανονιά (topu atmak). Ήταν η εποχή που η πληροφορία ταξίδευε με δυσκολία και με αργούς ρυθμούς και η κανονιά ήταν ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος για να μαθευτούν τα δυσάρεστα νέα.

Ως έκφραση έγινε περισσότερο γνωστή το 1893, όταν η Ελλάδα, μέσω του Χαρίλαου Τρικούπη και της ιστορικής φράσης του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν», δήλωσε την οικονομική αποτυχία της. Η πτώχευση, όπως ήταν φυσικό αποτέλεσε το πρώτο θέμα στον τύπο της εποχής και δεν έλειψαν ακόμα και χιουμοριστικά σκίτσα και γελοιογραφίες. Μια σατιρική εφημερίδα, χρησιμοποίησε τη συνήθεια της τουρκοκρατίας με την κανονιά, αναφέροντας πως θα αρχίσουν να βαράνε τα κανόνια, ώστε να ειδοποιηθούν εκείνοι που έχουν χρήματα και να προλάβουν να τα σώσουν.

Υπάρχει και η άποψη, ότι η φράση θέλει να υποδηλώσει την ταραχή των πιστωτών, που μαθαίνουν πως κάποιος, που τους χρωστούσε ... φαλίρισε (από το ιταλικό fallimento), όμοια με την ταραχή που δοκιμάζει κανείς από μια ξαφνική εκπυρσοκρότηση. Όπως και να έχει όμως η έκφραση είναι δηλωτική της χρεοκοπίας, ανεξάρτητα από το ποιον ειδοποιεί το κανόνι. Το θέμα έτσι κι αλλιώς δεν είναι ποιος ενημερώνεται, αλλά ποιον παίρνουν τα σκάγια της χρεοκοπίας...