Υπόθεση «Otto Adolf Eichmann» ή τι απέγιναν μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου οι Ναζί αξιωματούχοι (1)

1942. Ο Eichmann ως επιτελικό μέλος του Κεντρικού Γραφείου Ασφαλείας του Ράιχ (RSHA).

Ο Otto Adolf Eichmann γεννήθηκε στο Solingen της Γερμανίας στις 19 Μαρτίου 1906. Γονείς του ήταν ο επιχειρηματίας Adolf Karl Eichmann και μητέρα του η Maria Schefferling. Όταν η μητέρα του πέθανε ο Eichmann ήταν ακόμη μικρός. Η οικογένειά του μετακόμισε στο Linz της Αυστρίας, όπου ο πατέρας του υπηρέτησε στον Στρατό της Αυστροουγγαρίας κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο νεαρός Eichmann έχοντας αποτύχει στις σπουδές του ως μηχανικός, άρχισε το 1927 να εργάζεται ως αντιπρόσωπος μιας θυγατρικής εταιρείας της αμερικανικής Standard Oil, της Vacuum Oil Company, θέση για την οποία μεσολάβησε ο οικογενειακός του φίλος Ernst Kaltenbrunner. Το 1932, σε ηλικία 26 ετών, πάλι με υπόδειξη του Kaltenbrunner, έγινε μέλος του Αυστριακού τμήματος του Εθνικοσιαλιστικού κόμματος (NSDAP) με αριθμό μέλους 889895.

Όταν το 1933 απολύθηκε, λόγω περικοπών προσωπικού, ο ίδιος, ισχυρίστηκε στον Kaltenbrunner ότι απολύθηκε λόγω της ανάμιξής του στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα, μετά από εισήγηση κάποιου στελέχους της εταιρείας εβραϊκής καταγωγής.

Στη συνέχεια έγινε μέλος των SS (αριθ. μέλους 45326) και το 1934 υπηρέτησε ως ομαδάρχης στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Dachau. Η απασχόληση αυτή όμως του φαινόταν βαρετή και μονότονη και για τον λόγο αυτό τον ίδιο χρόνο μετατέθηκε, στην Ασφάλεια (Sicherheitspolizei) και τοποθετήθηκε στην υπηρεσία της SD (Sicherheitsdienst). Εκεί είχε ως αρμοδιότητα την αρχειοθέτηση εγγράφων με πληροφορίες για τους Μασόνους και μετέπειτα μετακινήθηκε στο τμήμα που ασχολούνταν με τη συλλογή πληροφοριών για τους διακεκριμένους Εβραϊκής καταγωγής πολίτες. Η τοποθέτηση αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία του.

1939. Ο Eichmann με τη στολή των SS.

Τον Μάρτιο του 1935 νυμφεύτηκε την Veronica (Vera) Catalina Liebl, με την οποία απέκτησε τέσσερις γιους: Τον Klaus (γεννήθηκε το 1936 στο Βερολίνο) τον Horst Adolf (γεννήθηκε το 1940 στη Βιέννη), τον Dieter Helmut (γεννήθηκε το 1942 στην Πράγα) και τον Ricardo Francisco (γεννήθηκε το 1955 στο Buenos Aires). Τον ίδιο χρόνο πήρε τον τίτλο του υπευθύνου των Εβραϊκών ζητημάτων της SD και ειδικεύτηκε στην κουλτούρα των Εβραίων. Για το λόγο αυτό επισκέφτηκε πολλές εβραϊκές συνοικίες σε γερμανικές πόλεις και συγκέντρωσε ογκώδεις τόμους σημειώσεων, ενώ έμαθε και πολλές εβραϊκές διαλέκτους.

Το 1937 στάλθηκε στη βρετανοκρατούμενη Παλαιστίνη για να εξετάσει τις δυνατότητες μετανάστευσης των Εβραίων της Γερμανίας εκεί. Επειδή οι Βρετανικές αρχές αρνήθηκαν να του χορηγήσουν βίζα, πήγε στο Κάιρο, όπου συναντήθηκε με έναν πράκτορα της Haganah, μιας ισραηλινής παραστρατιωτικής οργάνωσης, για να συζητήσουν το θέμα της μετανάστευσης. Σύμφωνα με τον ίδιο, σκόπευε να συναντηθεί και με Άραβες ηγέτες της Παλαιστίνης, πράγμα που δεν κατάφερε λόγω της άρνησης εισόδου του σ’ αυτήν, από τις Βρετανικές αρχές.

Βιογραφικό που επισυνάπτεται στην αίτηση του Adolf Eichmann για προαγωγή του στα SS το 1937.

Μετά την επιστροφή του στη Γερμανία, έχοντας πια τον βαθμό του υπολοχαγού, μετατέθηκε το 1938 στη Βιέννη, όπου τοποθετήθηκε ως επικεφαλής του «Γραφείου Μετανάστευσης Εβραίων», αποκτώντας τη δικαιοδοσία να είναι ο μόνος άνθρωπος που είχε τη δύναμη να υπογράφει άδειες εξόδου Εβραίων από τη χώρα. Σταδιακά η δικαιοδοσία του αυτή επεκτάθηκε και στην Τσεχοσλοβακία και λίγο αργότερα σε ολόκληρη την επικράτεια του Γερμανικού Ράιχ, πριν τον Πόλεμο.

Ο Eichmann έγινε ο ειδικός της «αναγκαστικής μετανάστευσης». Σε διάστημα μόλις ενάμιση χρόνου 150.000 Εβραίοι εγκατέλειψαν την Αυστρία. Λίγο καιρό μετά η δικαιοδοσία του επεκτάθηκε στην Πολωνία και το 1939 πήρε τον τίτλο του ειδικού συμβούλου «επί των εκκενώσεων Εβραίων και Πολωνών» από εδάφη του Ράιχ. Το Γραφείο του έγινε ο προθάλαμος των αναγκαστικών εκτοπίσεων Εβραίων προς τα Ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης που δημιουργήθηκαν στην κατεχόμενη Πολωνία.

Τον Δεκέμβριο του 1939 ο Eichmann μετατέθηκε στο Γραφείο 4 (Amt IV), της Gestapo στο Κεντρικό Γραφείο Ασφαλείας του Ράιχ (RSHA), και τοποθετήθηκε ως επικεφαλής της Υποδιεύθυνσης Β4, η οποία είχε ως αντικείμενο τις εβραϊκές υποθέσεις. Για τα επόμενα έξι χρόνια το γραφείο του Eichmann ήταν το επιτελείο εκπλήρωσης της Τελικής Λύσης (Endlösung). 

Ο Eichmann στη Γερμανία το 1940.

Το 1940 ο λοχαγός πια Eichmann πρότεινε τη μεταφορά των Εβραίων στο νησί της Μαδαγασκάρης, την οποία προηγουμένως η Γερμανία θα αποσπούσε από τη Γαλλία. Το σχέδιο του Eichmann δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, αν και οι ανώτεροί του το είδαν με ενδιαφέρον, επειδή η κυριαρχία στη θάλασσα εκείνη την εποχή ανήκε στη Μεγάλη Βρετανία και τον πολεμικό της στόλο, απέναντι στον οποίο δεν μπορούσε να αντιπαραταχθεί το Πολεμικό Ναυτικό της Γερμανίας.

Η πρακτική εφαρμογή της Τελικής Λύσης άρχισε με τη δημιουργία, από άνδρες της Υποδιεύθυνσής του, αρχικά γκέτο στις μεγάλες κατεχόμενες πόλεις. Το πρώτο γκέτο έγινε στη Βαρσοβία, μετά στο Lodz κι αργότερα σε πολλές πόλεις της κατεχόμενης ζώνης στη Σοβιετική Ένωση.

Μεταφορές Εβραίων στα στρατόπεδα θανάτου άρχισαν το καλοκαίρι του 1941. Ο ίδιος ο Eichmann ήταν υπεύθυνος για να οργανώνει το σύστημα μεταφορών των Εβραίων από όλα τα μέρη της κατεχόμενης Ευρώπης προς τα στρατόπεδα αυτά. Για να διαπιστώσει την πρόοδο των εργασιών της Τελικής Λύσης, ο Eichmann επισκέφτηκε το Auschwitz-Birkenau το 1941. 

1942. Ο Eichmann με άλλα μέλη του Κεντρικού Γραφείου Ασφαλείας του Ράιχ (RSHA).

Τον Νοέμβριο του 1941 προήχθη σε Αντισυνταγματάρχη (Sturmbannfuhrer) των SS, έχοντας οργανώσει ήδη τις μαζικές εκτοπίσεις Εβραίων απ’ τη Γερμανία και τη Βοημία, σύμφωνα με τις εντολές του Χίτλερ «να εκκαθαρίσει το Ράιχ από τους Εβραίους το ταχύτερο δυνατό».

Στις 20 Ιανουαρίου του 1942 πρωταγωνίστησε στη Διάσκεψη της Wansee, όπου δεκαπέντε ανώτερα στελέχη του Γ΄ Ράιχ, συμφώνησαν πως έπρεπε να επιχειρηθεί η εξόντωση ολόκληρου του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης. Ο Eichmann αναγνωρίστηκε ως «ειδικός επί των Εβραίων και των εβραϊκών ζητημάτων» και  παρότι ποτέ δεν εκδήλωσε ανοιχτά τα αντισημιτικά του αισθήματα και συνήθιζε να λέει ότι δεν είχε τίποτε εναντίον των Εβραίων, ήταν ο άνθρωπος που έπαιρνε τις αποφάσεις για την εξόντωσή τους με απόλυτα γραφειοκρατική ψυχρότητα.

Στα πλαίσια των καθηκόντων του ο Eichmann επισκέφτηκε πολλά γκέτο και στρατόπεδα θανάτου. Στο γκέτο του Lwów είχε προσκαλέσει και τον αρχηγό του, Heinrich Luitpold Himmler, για να παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς τις εφαρμογές των μεθόδων του και την πρόοδο εκτέλεσης της διαταγής του Φύρερ. Ο Himmler δεν άντεξε στο θέαμα και σχεδόν λιπόθυμος εγκατέλειψε τον χώρο για να επιστρέψει στην Γερμανία, από όπου εξέδωσε διαταγή να «ακολουθούνται περισσότερο ανθρωπιστικές μέθοδοι» για την εξόντωση των Εβραίων, και συγκεκριμένα με δηλητηρίαση από αέρια. Η εφαρμογή αυτής της μεθόδου είχε ήδη αρχίσει στο «Πρόγραμμα Ευθανασίας T - 4». 

Ο Eichmann με τον γιο του.

Ο Eichmann αντιμέτωπος με το πρόβλημα «πώς μπορώ να σκοτώνω 10.000 Εβραίους την ημέρα χωρίς οι συγκρατούμενοί τους να προβάλλουν αντίσταση», επισκέφτηκε ξανά το Auschwitz-Birkenau και σε συνεργασία με τον διοικητή του στρατοπέδου Rudolf Höss, επέλεξαν προσεκτικά τους χώρους εγκατάστασης των θαλάμων αερίων. Ο ίδιος έδωσε την έγκριση για τη χρήση του Zyklon - B ως αερίου θανάτου και παρακολούθησε προσωπικά τις πρώτες εφαρμογές του στα στεγανά «ντους» όπου διοχετευόταν, για να βεβαιωθεί για την επιτυχία της μεθόδου. Ο ενθουσιασμός του δεν ανακόπηκε μετά απ’ αυτήν την επιτυχία. Αντίθετα περιόδευσε σε όλες τις κατεχόμενες περιοχές και οργάνωσε τη μεταφορά Εβραίων απ’ όλες τις κατεχόμενες χώρες προς τα στρατόπεδα θανάτου.

Ο Eichmann υπήρξε μάλιστα ο εντολέας της διαταγής να αφαιρούνται από τους Εβραίους όλα τα πολύτιμα αντικείμενα που είχαν μαζί τους (γυαλιά όρασης, ρούχα, υποδήματα, χρυσές βέρες), ακόμη και τα μαλλιά από τις γυναίκες κρατούμενες ή τα χρυσά δόντια πριν την αποτέφρωση. Όλο αυτό το υλικό του πόνου χρησίμευε στον πλουτισμό των ταμείων των SS. Ο ίδιος, κατά τη διάρκεια της δίκης του, ισχυρίστηκε πως εκείνη την εποχή είχε άγνοια των οικονομικών ζητημάτων. 

Η ταυτότητα Ερυθρού Σταυρού, με την οποία το 1950 ο Eichmann φυγαδεύτηκε στην Αργεντινή.

Το διαρκές παράπονό του προς την ηγεσία της Γερμανίας αφορούσε στην απροθυμία που επεδείκνυαν ορισμένες φίλιες δυνάμεις, όπως η Γαλλία του Vichy και η Ιταλία, να παραδώσουν στους SS τον Εβραϊκό τους πληθυσμό.

Ο Heinrich Luitpold Himmler αντιλαμβανόμενος ότι πλησίαζε το τέλος του πολέμου και μαζί του η ήττα των Ναζί, έγινε περισσότερο διαλλακτικός εκδίδοντας μια πιο ήπια διαταγή που αφορούσε στην αναστολή της χρήσης των θαλάμων αερίων. Ο Eichmann όμως,  καλυπτόμενος τόσο από τον Kaltenbrunner, αντικαταστάτη του Reinhard Heydrich στην ηγεσία της RSHA, όσο και τον άμεσο προϊστάμενό του Heinrich Muller, αγνόησε τη διαταγή του Himmler και οι εκτελέσεις στους θαλάμους αερίων των στρατοπέδων θανάτου συνεχίστηκαν. Τον Μάρτιο του 1944 πρωτοστάτησε, «εργαζόμενος» για πρώτη φορά εκτός γραφείου, στη σφαγή των Εβραίων που είχαν απομείνει στην Ουγγαρία.

Τον Αύγουστο του 1944 ο Eichmann ανέφερε στον Himmler, ότι σχεδόν 4.000.000 Εβραίων είχαν εξολοθρευτεί στα στρατόπεδα θανάτου, ενώ 2.000.000 περίπου ακόμη είχαν θανατωθεί από τις κινητές μονάδες των SS, τα Einsatzgruppen.

Με τη λήξη του πολέμου και την παράδοση της Γερμανίας, ο Eichmann κατάφερε να διαφύγει περνώντας απ’ την Ουγγαρία (ρωσική ζώνη) στην Αυστρία, όπου και συνελήφθη απ’ τους Αμερικανούς, οι οποίοι όμως, επειδή έχει φροντίσει να πάρει το ψευδώνυμο Otto Eckmann, δεν γνώρισαν. Τον οδήγησαν σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων, όχι όμως υψηλής ασφαλείας, απ’ όπου κατάφερε να δραπετεύσει στις αρχές του 1946 και να κρυφτεί επί τέσσερα και πλέον ολόκληρα χρόνια στη Γερμανία.

Ο ρόλος του ως ηγετικής φυσιογνωμίας του Ολοκαυτώματος αποκαλύφτηκε στη Δίκη της Νυρεμβέργης, μέσω των μαρτυριών αλλά και όσων εγγράφων διασώθηκαν. Τα ίχνη του, όμως, είχαν πια χαθεί.

Οι Ισραηλινοί δεν ήταν, παρόλα αυτά, διατεθειμένοι να αφήσουν ατιμώρητους όσους ήταν υπεύθυνοι για το θάνατο 6.000.000 ομοφύλων τους. Για το λόγο αυτό δημιούργησαν το ειδικό σώμα των Εκδικητών «Nokmim» που σκοπό του είχε τον εντοπισμό εγκληματιών πολέμου που είτε είχαν διαφύγει τη σύλληψη, από αμέλεια των δυνάμεων κατοχής της Γερμανίας ή εξαιτίας έλλειψης τεκμηρίων, είτε είχαν αλλάξει ταυτότητα και κρύβονταν, όπως ο Eichmann. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιζε ο μεγαλύτερος, ίσως, διώκτης των φυγάδων Ναζιστών, Simon Wiesenthal, Εβραίος γεννημένος στο Linz της Αυστρίας, του οποίου όμως ο ρόλος, στην υπόθεση Eichmann, αμφισβητείται.

Δελτίο Ταυτότητας του Eichmann στην Αργεντινή με το ψεύτικο όνομα Ricardo Klement.

Ο Eichmann κατάφερε τελικά το 1950, με τη βοήθεια της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού κι ενός φραγκισκανού μοναχού, να προμηθευτεί ένα Ιταλικό διαβατήριο στο όνομα Riccardo Clement, γεννημένου στο Bolzano της Ιταλίας. Το ίδιο έτος του δόθηκε βίζα, πάλι με τη μεσολάβηση του Ερυθρού Σταυρού, για να μεταβεί στην Αργεντινή.

Στη νέα του πατρίδα ο Eichmann εγκαταστάθηκε αρχικά σε ένα προάστιο του Buenos Aires, όπου άνοιξε ένα καθαριστήριο ρούχων. Λίγο αργότερα όμως το κατάστημα χρεοκόπησε και ο Eichmann μετακινήθηκε στην πόλη Tucuman, περίπου 800 χιλιόμετρα βορειότερα του Buenos Aires, όπου εργάστηκε για ένα εργοστάσιο επεξεργασίας νερού και αρδεύσεων. Το 1952 κάλεσε τη σύζυγο και τα παιδιά τους να μεταβούν κοντά του, κάτι που έγινε στις 28 Ιουλίου 1952. Το 1953, όμως, η εταιρεία για την οποία εργαζόταν χρεοκόπησε και η οικογένεια μετακινήθηκε ξανά στο Buenos Aires. Ο Eichmann προσελήφθη ως υπάλληλος της τοπικής αντιπροσωπείας της Mercedes-Benz και συνέχισε να ζει στην Αργεντινή.

Ο Eichmann στην πόλη Tucuman της Αργεντινής.

Το 1959 η μυστική υπηρεσία “Mossad” του Ισραήλ, πληροφορήθηκε ότι ο Eichmann ήταν ζωντανός και βρίσκονταν στην Αργεντινή με το όνομα Clement. Την πληροφορία φέρεται να έδωσε ο Fritz Bauer, εισαγγελέας του γερμανικού κρατιδίου Hessen. Πράκτορες της “Mossad” και της ‘’Sabak’’ πήγαν αμέσως στην Αργεντινή, εντόπισαν τον Eichmann που πλέον είχε γίνει εκτροφέας κουνελιών και άρχισαν να τον παρακολουθούν, μην έχοντας στην κατοχή τους ακόμη αρκετά στοιχεία που θα τους έπειθαν με αδιάσειστο τρόπο για την ταυτότητά του. Έστησαν ένα τουριστικό γραφείο ταξιδιών κοντά στη γειτονιά του για να μην κινήσουν υποψίες. Το σχέδιο ήταν να τον μεταφέρουν ζωντανό στο Ισραήλ για να δικαστεί. Προς μεγάλη τους έκπληξη, ενώ ο ίδιος ο Eichmann έκρυβε καλά το παρελθόν του, ο γιος του διατυμπάνιζε στη φιλενάδα του το μίσος του για τους Εβραίους. Ο νεαρός αγνοούσε ότι η φίλη του ήταν Εβραία που βοήθησε αποφασιστικά τις ισραηλινές αρχές στη σύλληψη του πατέρα του!

Ο Eichmann ως εκτροφέας κουνελιών στην Αργεντινή.

Την απόδειξη που αναζητούσαν τελικά τους την έδωσε, άθελά του, ο ίδιος ο Eichmann, όταν γιόρτασε την «αργυρή επέτειο» του γάμου του με τη σύζυγό του, την οποία υποτίθεται ότι είχε νυμφευθεί στην Αργεντινή, μόλις πριν μερικά χρόνια.

Οι Ισραηλινοί, έχοντας πια την επιβεβαίωση που ζητούσαν, δεν δίστασαν. Οργάνωσαν την απαγωγή του καταζητούμενου, σε συνεργασία με τους «Εκδικητές». Το βράδυ της 11ης Μαΐου του 1960, δύο αυτοκίνητα με αναμμένες μηχανές περίμεναν έξω από το σπίτι του να επιστρέψει απ’ τη δουλειά του.

Η ταυτότητα εργασίας του Eichmann στη Mercedes Benz στην Αργεντινή

 

Την ώρα που έφθασε, ένας από τους πράκτορες τον φώναξε με το όνομα του και όταν ο Eichmann γύρισε αποσβολωμένος να δει ποιος τον φωνάζει, δέχτηκε μία δυνατή γροθιά στο πρόσωπο από άλλον πράκτορα, με αποτέλεσμα να πέσει στο έδαφος ουρλιάζοντας από τον πόνο.

Σε δευτερόλεπτα τον έβαλαν σηκωτό σε ένα από τα δύο αυτοκίνητα και αφού του έδεσαν τα μάτια, τα χέρια και τα πόδια, τον οδήγησαν σε ασφαλές κρησφύγετο, μέχρι να βρουν την κατάλληλη ευκαιρία να τον φυγαδεύσουν, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τις αρχές της Αργεντινής. Στο διάστημα αυτό η οικογένειά του τον αναζητούσε τηλεφωνώντας σε νοσοκομεία και κλινικές, απέφυγε όμως να ειδοποιήσει την Αστυνομία. Στο τέλος, βέβαια, κατάλαβαν κι αυτοί τι είχε συμβεί.

Το σπίτι του Eichmann στο Buenos Aires.

Τελικά, στις 21 Μαΐου 1960 οι Ισραηλινοί φόρτωσαν τον ναρκωμένο και ντυμένο με στολή πληρώματος της αεροπορικής εταιρείας El Al, Eichmann, σε ένα εμπορικό αεροσκάφος της αεροπορικής εταιρείας και τον οδήγησαν στην Ιερουσαλήμ. Δυο μέρες αργότερα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός David Ben-Gurion ανακοίνωσε στο Ισραηλινό Κοινοβούλιο τη σύλληψη ενός από τους πρωτεργάτες του Ολοκαυτώματος με αυτή τη σύντομη δήλωση:

«Οφείλω να ενημερώσω την Knesset (Ισραηλινό Κοινοβούλιο) ότι προ ολίγου καιρού ένας από τους μεγαλύτερους ναζί εγκληματίες πολέμου, ο Adolf Eichmann, ο οποίος ήταν υπεύθυνος από κοινού με τη ναζιστική ηγεσία για την ‘’Τελική Λύση’’, εντοπίσθηκε από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες και κρατείται στο Ισραήλ, όπου και θα δικαστεί».