Η γη των άκρων (Επτά ακραία σημεία του πλανήτη μας)

1. Το πιο θερμό μέρος του πλανήτη

Το πιο θερμό μέρος του πλανήτη βρίσκεται στην έρημο Λουτ του Ιράν, με μεγαλύτερη θερμοκρασία 71 °C. Το συγκεκριμένο θέμα, αναφορικά με το ποιο είναι το πιο ζεστό μέρος της Γης, έχει απασχολήσει πολύ τους επιστήμονες.
Πολλοί πιστεύουν ότι πρόκειται για την περιοχή Αλ Αζιζάϊα στη Λιβύη, όπου έχει καταγραφεί θερμοκρασία που άγγιξε τους 57,8 βαθμούς Κελσίου, αλλά οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Μοντάνα στις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον Στίβεν Ράνινγκ, που μελέτησαν δεδομένα επτά ετών από τους δορυφόρους Landsat της Αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας, βρήκαν ότι για πέντε από τα επτά χρόνια η έρημος Λουτ του Ιράν ήταν το πιο ζεστό μέρος του πλανήτη.

Συγκεκριμένα, η έρημος Λουτ κατείχε το παγκόσμιο ρεκόρ ζέστης το 2004, το 2005, το 2006, 2007 και το 2009. Το μεγαλύτερο ρεκόρ σημειώθηκε το 2005, όταν καταγράφηκε θερμοκρασία 70,7 βαθμών Κελσίου (159,3 Φαρενάιτ). Η δεύτερη υψηλότερη καταγραφή θερμοκρασίας (69,3 βαθμοί) έγινε σε μία έρημο στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας.

Η έρημος αυτή καλύπτει μια περιοχή 480 χιλιομέτρων και αν τα στοιχεία ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, πρόκειται για την πιο ζεστή θερμοκρασία που έχει «κάψει» ποτέ την επιφάνεια του πλανήτη.

Οι δορυφόροι, που ανιχνεύουν την εκπεμπόμενη υπέρυθρη ακτινοβολία, είναι σε θέση να έχουν πλέον μια ακριβέστερη και πληρέστερη εικόνα για τις επιφανειακές θερμοκρασίες -και όχι του αέρα πάνω από το έδαφος- σε κάθε γωνιά του πλανήτη. «Τα περισσότερα μέρη που αυτοαποκαλούνται τα πιο ζεστά στον κόσμο, στην πραγματικότητα δεν είναι ούτε καν σοβαροί διεκδικητές του τίτλου», δήλωσε ο Ράνινγκ, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο της Γης της NASA.

Η μέτρηση των πιο καυτών σημείων της Γης, που βασικά βρίσκονται στις ερήμους (Σαχάρα, Γκόμπι, Σονόραν, Λουτ κ.α.), δεν μπορεί να γίνει από το έδαφος για πρακτικούς λόγους, καθώς λόγω του αφιλόξενου περιβάλλοντός τους είναι αδύνατη η επιτόπια διατήρηση ενός μετεωρολογικού σταθμού, γι' αυτό η συμβολή των δορυφόρων από ψηλά είναι πολύτιμη. Μία βασική επίσης διαφορά είναι ότι, σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, οι επίγειοι μετεωρολογικοί σταθμοί μετρούν την θερμοκρασία του αέρα ένα έως δύο μέτρα πάνω από το έδαφος και υπό σκιά, ενώ οι δορυφόροι μετρούν την ίδια τη θερμοκρασία του εδάφους, που απορροφά τόσο τις ακτίνες του ήλιου, όσο και θερμότητα από την ατμόσφαιρα και άλλες πηγές.

Αν και το ρεκόρ ζέστης μπορεί να μετακινείται από χρόνο σε χρόνο, πάντα ανήκει σε ξερές, βραχώδεις, άνυδρες και σκουρόχρωμες περιοχές που απορροφούν πολύ περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία από όση αντανακλούν.

2. Το πιο κρύο κατοικημένο μέρος της Γης

Το πιο κρύο κατοικημένο μέρος της Γης βρίσκεται στο Οϊμιάκον της Ρωσίας με χαμηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία τους 71,2 °C. Το μικρό χωριό που βρίσκεται στη Δημοκρατία της Σακά στη Ρωσία έχει 800 μόνιμους κατοίκους και αυτό που το κάνει ιδιαίτερο είναι ότι εκεί καταγράφηκε η πιο χαμηλή θερμοκρασία που έχει παρατηρηθεί ποτέ σε κατοικημένο ή κατοικήσιμο σημείο του πλανήτη! Συγκεκριμένα στις 26 Ιανουαρίου του 1926, το θερμόμετρο έπεσε στους -71,2 βαθμούς Κελσίου, και εκτός από το προαναφερθέν ρεκόρ, έσπασε κι ένα άλλο: εκείνο της χαμηλότερης θερμοκρασίας που έχει καταγραφεί ποτέ στο βόρειο ημισφαίριο της γης. Σημειώνουμε, πάντως, ότι η πιο χαμηλή θερμοκρασία που έχει «χτυπήσει» ποτέ τη Γη ήταν το 1983 στην Ανταρκτική. Το θερμόμετρο «πάγωσε» στους -89,4 °C.

3. Το πιο ξηρό μέρος του κόσμου

Το πιο ξηρό μέρος του κόσμου είναι οι «Ξηρές Λίμνες Μακ Μάρντο» στην Ανταρκτική. Oι «Dry Valleys» είναι μια περιοχή 4.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων που καλύπτει το 0.03 % της Ανταρκτικής και έχουν πάρει το όνομά τους από την εξαιρετικά χαμηλή υγρασία της περιοχής και την ανυπαρξία χιονιού ή παγετώνα. Εδώ και δύο εκατομμύρια χρόνια, δεν έχει πέσει ούτε μια σταγόνα βροχής και με την εξαίρεση μιας μικρής περιοχής, όπου υπάρχει ένας ποταμός και μερικές μικρές λίμνες, στις «Ξηρές Λίμνες Μακ Μάρντο», δεν υπάρχει πουθενά ίχνος νερού. Οι μοναδικές αυτές συνθήκες κλίματος οφείλονται στους ανέμους της περιοχής, που παρατηρούνται όταν παγωμένος και πυκνός αέρας έλκεται στην επιφάνεια της γης, λόγω των δυνάμεων της βαρύτητας! Οι άνεμοι αυτοί φτάνουν σε ταχύτητα τα 320 χιλιόμετρα την ώρα και εξατμίζουν κάθε υποψία υγρού στοιχείου, αφήνοντας τη γη, ξηρή και εντελώς στεγνή. 

4. Το πιο απομακρυσμένο μέρος από το κέντρο της Γης

Το πιο απομακρυσμένο μέρος από το κέντρο της Γης βρίσκεται στο βουνό Τσιμποράσο, στο Εκουαδόρ με ύψος 6.310 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Γνωρίζουμε ότι το Έβερεστ είναι η πιο ψηλή βουνοκορφή του κόσμου, με κορυφή που αγγίζει τα 8.848 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας! Όμως δεν υπάρχουν πολλοί που γνωρίζουν το βουνό (και ανενεργό ηφαίστειο) Τσιμποράσο στο Εκουαδόρ. Μπορεί το Τσιμποράσο να είναι πιο… κοντό από το Έβερεστ στα «χαρτιά» αλλά είναι το πιο ψηλό βουνό του κόσμου, αν υπολογίσουμε την απόσταση που χωρίζει την κορυφή του με το κέντρο της Γης. Αυτό συμβαίνει - υποστηρίζουν οι επιστήμονες - επειδή η γη δεν είναι σφαίρα, αλλά σφαιροειδής με πεπλατυσμένους πόλους. Ως σφαιροειδής, η γη είναι πιο πλατιά στον Ισημερινό και το Τσιμποράσο βρίσκεται λίγο πιο κάτω από τον Ισημερινό, και σ’ αυτή τη θέση υψώνεται στα 6.384 μέτρα από το κέντρο της γης. Με λίγα λόγια το Τσιμποράσο «νικάει» το Έβερεστ - σε ό,τι αφορά την απόσταση από το κέντρο της Γης - για δύο χιλιόμετρα!

5. Ο ψηλότερος καταρράκτης της Γης

Στα σύνορα της Βενεζουέλα με τη Βραζιλία βρίσκεται η περιοχή Κανάιμα. Το εθνικό πάρκο της είναι ένα από τα θαύματα της φύσης, λόγω της τεράστιας έκτασής του, των θεαματικών του τοπίων και των αστείρευτων φυσικών του πόρων. Διασχίζεται από τεράστιους καταρράκτες και ήρεμους μαγευτικούς ποταμούς, που ελίσσονται μέσα από την πυκνή ζούγκλα αυτού του παραδείσου και αντανακλούν όλες τις αποχρώσεις του πράσινου.

Η Κανάιμα είναι γνωστή για τη βιοποικιλότητά της, για τα μοναδικά αρχέγονα Τεπούις και φυσικά για τον πιο εντυπωσιακό καταρράκτη του κόσμου, τον μοναδικό Σάλτο Άνχελ!

Ο ψηλότερος καταρράκτης της Γης με ύψος 984 μέτρα καταλήγει στον ποταμό Κέρεπ και αυτός με τη σειρά του καταλήγει στον ποταμό Τσουρούν. Αν το όνομα Σάλτο Άνχελ δεν σας λέει κάτι, τότε ίσως η «διεθνής» αγγλική ονομασία του, Angel Falls, να ξυπνήσει τη μνήμη σας. Το ύψος του καταρράκτη είναι τόσο μεγάλο, που μεγάλη ποσότητα του νερού εξατμίζεται πριν προλάβει καν να φτάσει στο έδαφος, δημιουργώντας ένα κύμα ομίχλης, που γίνεται αισθητό από απόσταση 1.5 χιλιομέτρου! Αξίζει να αναφερθεί ότι στην ταινία Up (Ψηλά Στον Ουρανό) οι φανταστικοί καταρράκτες Paradise Falls, είναι ουσιαστικά το Σάλτο Άνχελ και οι παραγωγοί μελέτησαν πολύ την περιοχή πριν τη δημιουργία της.

Τα τεράστια πολύχρωμα, κατακόρυφα βράχια με τις επίπεδες κορυφές που μοιάζουν με τραπέζι, σύμφωνα με τους γεωλόγους, μας παραπέμπουν στις απαρχές της δημιουργίας. Είναι αποτέλεσμα της διαρκούς μάχης του νερού και του ανέμου ενάντια στα βράχια, περίπου πριν από 2 δισεκατομμύρια χρόνια!

Το Σάλτο Άνχελ είναι ο ψηλότερος φυσικός καταρράκτης και ένα από τα επτά φυσικά θαύματα του κόσμου. Το όνομά του το οφείλει στον Τζέιμς Κρόφορντ Εϊντζελ, αν και στους γηγενείς Ινδιάνους είναι γνωστός ως Τσουρούν Μερού.

6. Το πιο απομακρυσμένο κατοικήσιμο νησί του πλανήτη

Το πιο απομακρυσμένο κατοικήσιμο νησί του πλανήτη είναι το Τρίσταν ντα Κούνια, μια συστάδα από απομονωμένα νησιά στο νότιο Ατλαντικό Ωκεανό, 2.816 χιλιόμετρα απ’ τη Νότια Αφρική και 3.360 χιλιόμετρα απ’ τη Νότια Αμερική και ανήκουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το πιο μακρινό νησί του κόσμου είναι τόσο μικρό (98 τετραγωνικά χιλιόμετρα) που δεν έχει καν αεροδιάδρομο. Ο πληθυσμός του είναι 272 μόνιμοι κάτοικοι, από τους οποίους οι περισσότεροι υποφέρουν από κληρονομικό και χρόνιο άσθμα και γλαύκωμα. Η κύρια πηγή εισοδημάτων του νησιού είναι το εργοστάσιο αστακού και η πώληση γραμματοσήμων και νομισμάτων σε ξένους συλλέκτες. Οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν διπλή απασχόληση, αφού συχνά δουλεύουν για την τοπική κυβέρνηση. Πολλοί κάτοικοι έχουν αγροτεμάχια (σε ισώματα πλαγιών) όπου καλλιεργούν πατάτες.

Η ηφαιστειακή έκρηξη του 1961 κατάστρεψε το εργοστάσιο κονσερβοποιίας καραβίδας του Τριστάν ντα Κούνια, που ξανακτίστηκε λίγο αργότερα. Οι καλλιεργητές καραβίδας δουλεύουν για την εταιρεία της Νοτίου Αφρικής «Οβενστόουν» που έχει ένα αποκλειστικό συμβόλαιο πώλησης καραβίδας στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία. Αν και το Τριστάν ντα Κούνια είναι υπερπόντιο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν του επιτρέπεται η άμεση πρόσβαση στις αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόσφατα με την μείωση του ενδιαφέροντος για την Καραβίδα του Τριστάν στις Ηνωμένες Πολιτείες οι νησιώτες έπρεπε να δανειστούν από τα αποθέματα τους. Τα οικονομικά προβλήματα του νησιού μπορεί να προκαλέσουν καθυστερήσεις στον εκσυγχρονισμό των επικοινωνιακών εξαρτημάτων και την βελτίωση της εκπαίδευσης στο νησί.

 Παρόλο που οι κάτοικοι μπορούν να κάνουν online παραγγελίες, η διανομή τους αργεί ιδιαίτερα. Ίσως αυτό να είναι το… τίμημα για να κατοικείς σε ένα (σχεδόν) ιδιωτικό νησί στη μέση του πουθενά!

7. Το μεγαλύτερο βάθος της θάλασσας

Το μεγαλύτερο βάθος της θάλασσας είναι στην Τάφρο των Μαριάνων μεταξύ Ινδονησίας και Ιαπωνίας σε βάθος 10.971 μέτρα. Πρόκειται για το πιο χαμηλό σημείο της γης. Βρίσκεται στα δυτικά του Ειρηνικού Ωκεανού και πήρε το όνομα της από τα Νησιά των Μαριάνων (Mariana Islands) που βρίσκονται κοντά. Η τάφρος απλώνεται στα 2.550 χιλιόμετρα κι έχει πλάτος 69 χιλιόμετρα. Το πιο βαθύ σημείο της, το λεγόμενο Challenger Deep, φτάνει τα 10.971 μέτρα (μέτρηση 2009) κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και είναι το σημείο όπου οι δύο μεγάλες τεκτονικές πλάκες του Ειρηνικού συναντώνται. Σε αυτό το σημείο η πίεση φτάνει τα 108,5 MPa, δηλαδή είναι πάνω από χίλιες φορές υψηλότερη από την ατμοσφαιρική πίεση της επιφάνειας. Σχηματικά θα λέγαμε ότι αν τοποθετούσαμε το όρος Έβερεστ σ’ αυτή τη θέση του Ειρηνικού Ωκεανού δεν θα φαινόταν καν η κορυφή του, αφού θα βρισκόταν 2.123 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του νερού.